Artikelen over Europese Unie
Op Europees niveau werkt Stop Wapenhandel samen in het European Network Against Arms Trade
De EU in mei - Meer EU defensie?
In mei 1950 stelde de toenmalige Franse minister van Buitenlandse Zaken Schuman voor om “een basis te leggen voor gezamenlijke economische ontwikkeling als eerste stap naar een Europese Federatie, en de toekomst te veranderen van een regio die lang gericht was op het produceren van oorlogswapens waarvan vooral zijzelf het slachtoffer werd."
Economische samenwerking om oorlog te voorkomen, dat was de basis van de Europese Gemeenschap, de voorloper van de Europese Unie. Maar de laatste jaren zijn er door 'Brussel' een groot aantal initiatieven ontplooid om de wapenindustrie juist meer ruimte en financiële middelen te geven.
Na het tamelijk onbeschofte optreden van Trump op de NAVO top in Brussel zal de roep om zelfstandiger Europese defensie, en steun voor een daarbij horende Europese wapenindustrie, alleen maar luider worden. Ook een rol speelt dat Rusland als bedreiging wordt gezien, hoewel het Russische defensiebudget slechts een fractie is van dat van de Europese Unie. Alleen al Duitsland ($41,1 miljard) en Frankrijk ($55,7 miljard) geven samen veel meer uit aan defensie dan Rusland ( $69.2 miljard). De lobby van de wapenindustrie heeft het politieke tij mee. Airbus bestuursvoorzitter Tom Enders zei tijdens een bijeenkomst van de Atlantische Raad in Washington “te hopen dat de Russische acties in de Oekraïne een eind zullen maken aan de bezuinigingen op defensie in Europa, die schadelijk zijn voor Airbus en andere Europese wapenproducenten.” Airbus heeft van alle wapenbedrijven de meeste lobbyisten in Brussel werken.
Of de defensiebudgetten omhoog moeten voor een meer Europese defensie is de vraag Zo schrijft Sven Biscop van het Belgische Egmond Instituut voor Buitenlandse Betrekkingen dat het echte probleem van de EU de versnippering is. “De EU28 besteden zo'n €200 miljard per jaar aan defensie maar een groot deel van dat geld wordt simpelweg verspild door instandhouding van 28 verschillende defensie-organisaties en 28 grotendeels overlappende ondersteunende structuren, en door investeren in wat de defensie-industrie produceert in plaats van in wat nodig is. Het budget verhogen zonder deze versnippering te herstellen zou betekenen dat een evenredig deel van dit extra geld opnieuw verspild zal worden.”
Hoewel het onwaarschijnlijk is dat alle EU landen op korte termijn militair gaan samenwerken valt er zeker geld te besparen met bi- en trilaterale samenwerking. Er zijn nu al Duits-Nederlandse tankbrigades, er is een Belgisch-Nederlandse marinevloot en er is een gezamenlijke Benelux-luchtruimbewaking. Taalproblemen lijken hierbij geen rol te spelen; mogelijk heeft de huidige generatie militairen voldoende jargon overgehouden aan hun Engelstalige computergames.
Maar het allerbelangrijkste is eigenlijk om serieus werk te maken van niet-militaire oplossingen. Om te kijken naar het oplossen van problemen in plaats van de gevolgen te bestrijden. In plaats van het steeds verder uitbreiden van militaire capaciteit zou de EU moeten werken aan onderhandeling en ontwapening, een eerlijke verdeling van welvaart, een duurzame economie en vooral een einde aan wapenexport en militaire interventies. Dat zou de veiligheid van Europese burgers – en anderen – pas echt ten goede komen.
De EU in maart - Europa en de Boze Buitenwereld
Het Europese streven van vrede door economische samenwerking geldt alleen binnen de muren van Europa. Voor de Boze Wereld daarbuiten wordt nog altijd vooral naar militaire middelen gegrepen, maar dan niet in EU verband. De Europese Unie heeft nauwelijks militaire organen, defensie valt onder nationale lidstaten en de meesten EU landen zoeken hun defensiesamenwerking binnen de NAVO. Sommige lidstaten, zoals Frankrijk, willen al jaren dat de Europese defensie onafhankelijker wordt van de door Amerika gedomineerde NAVO. Dat resulteerde onder meer in de inmiddels weer ter ziele gegane West-Europese Unie, die bestond van 1954 tot 2011. Maar met name de Britten hechtten veel waarde aan de samenwerking met de VS en waren tegenstander van meer Europese defensie.
Mede door de Brexit ziet de stroming die de EU militair wil versterken zijn kans nu schoon. Federaal ingestelde Europese politici streven naar een gezamenlijke buitenlandse politiek van de EU, en daar hoort Europese militaire macht bij. Dwaallichten als de Poolse premier gaan zelfs zo ver dat ze pleiten voor een Europees kernwapen. Anders dan de NAVO heeft de EU echter geen militaire staf en budget, dus een echt Europees leger is nog ver weg. Maar om gezamenlijk Europees optreden van de lidstaten mogelijk te maken wil de Commissie er in elk geval voor zorgen dat alle soorten wapens in Europa beschikbaar zijn en geproduceerd kunnen worden. De Europese organisatie die dat moet gaan coördineren is het European Defence Agency (EDA), dat sinds kort valt onder de European External Action Service, zeg maar het ' buitenlandministerie' van de Europese Unie.
De Europese wapenindustrie vindt het natuurlijk een uitstekend plan. Tijdens de economische crisis, die in Europese landen tot bezuiniging op de defensiebudgetten leidde, heeft de wapenindustrie zich draaiende gehouden door flink in te zetten op export (nieuwe markten ontwikkelen) en diversificatie (onder meer grensbewaking), maar nu trekt de Europese wapenmarkt weer aan en, nog mooier, is de Europese Unie bereid om geld te investeren in wapenonderzoek. Voor 2017-2019 is er 90 miljoen euro begroot, hetgeen moet oplopen tot 3,5 miljard euro in 2021-2027. Ontwikkelingskosten van nieuwe producten (Research & Technology) liggen in de militaire sector relatief hoog, subsidiepotjes om deze kosten te dragen zijn voor de wapenindustrie dus heel aantrekkelijk.
Het idee is, dat er binnen de EU als geheel gaten vallen in de beschikbare militaire capaciteit die zonder de VS opgevuld moeten kunnen worden. Daar gaat de European Defence Agency nu aan werken. Het geld is alleen beschikbaar voor projecten die in een capaciteitsbehoefte van de krijgsmachten van de lidstaten voldoen. Die capaciteitsbehoefte (onder meer drones, cyber, satellieten) is door de EU ministers van defensie vastgesteld in een Capability Development Plan.
Eind maart moeten formele afspraken over het Defensie Actie Plan tussen EDA en de Europese Commissie rond zijn. Maar er zijn nog diverse haperingen. Er is onder meer geen duidelijkheid over de intellectuele eigendomsrechten van door de industrie uitgevoerde, maar met publiek geld betaalde onderzoeksresultaten. Ook is niet duidelijk hoe om moet worden gegaan met de voor militaire zaken gewenste vertrouwelijkheid en de controlerende rol van het Europees Parlement.
Het past in het Grote Verhaal dat Europa een gezamenlijke defensiemacht moet vormen. Wie dat Europese leger moet aansturen en wat de taken zouden moeten zijn is niet uitgekristalliseerd, en voorlopig lijkt er hierover ook weinig overeenstemming in zicht: de buitenlandspolitieke belangen van de lidstaten zijn erg verschillend en geen enkel land is bereid militaire zeggenschap af te staan. Wel bestaan er in Europa op verschillende gebieden vormen van bilaterale defensiesamenwerking, er is bijvoorbeeld een Belgisch-Nederlandse samenwerking op marinegebied. Maar het is heel wat anders om met twee of drie landen militair samen te werken dan met 27 landen. Er zullen zich mogelijk meer landen aansluiten bij militaire samenwerkingen, en mogelijk ontstaat een defensie-'kopgroep' van een paar landen, maar een echt Europees leger is nog ver weg. Het geld voor een Europese wapenindustrie is echter alvast veiliggesteld.
Mede mogelijk gemaakt door de ASN Foundation www.asnbank.nl
De ASN Bank zet zich in om de duurzaamheid van de samenleving te bevorderen en laat zich daar in haar economisch handelen door leiden. Economische groei mag volgens de ASN Bank niet ten koste gaan van het milieu, de natuur, kwetsbare bevolkingsgroepen of anderszins worden afgewenteld op toekomstige generaties. De ASN Bank investeert niet in wapenproductie en wapenhandel.
Via de ASN Foundation ondersteunt de ASN Bank projecten over de hele wereld.
.
lees meer »
Persbericht Amsterdam 8 mei 2017 – Komende woensdag bespreekt het Europees Parlement een plan om de Europese Investeringsbank (EIB) open te stellen voor leningen ten behoeve van wapenproductie. Dat zou een stap terug zijn op het gebied van ethisch bankieren. Van alle plannen voor meer Europese defensiesamenwerking die de Europese Commissie het afgelopen jaar heeft ontvouwd zijn de plannen voor het financieren van de wapenindustrie het meest concreet. Dat staat in het vandaag verschenen rapport 'Europees geld voor de wapenindustrie'.
lees meer »
Op donderdag 25 februari 2016 stemde het Europees Parlement met een ruime meerderheid (359 voor - 212 tegen - 31 onthoudingen) voor een resolutie waarin onder meer wordt opgeroepen een wapenembargo tegen Saoedi-Arabie in te stellen. Een groot aantal mensenrechten-, vredes- en anti-wapenhandelorganisaties zetten zich al maanden in voor een wapenembargo tegen Saoedi-Arabie.
lees meer »
05/08/2014 Wendela de Vries - Published War Profiteers Magazine
Last year, the powerful DG Trade and Enterprise of the European Commission published a Communication on the European arms industry, stressing the need for a strong European arms industry.
lees meer »
Steeds vaker wordt Europese militaire samenwerking aangedragen als goedkoop alternatief in crisistijd, maar welke vraagstukken liggen op tafel en wat is de positie van de parlementsleden? Met het oog op 22 mei bekeken we hoe deze Europarlementsleden in de afgelopen jaren hebben gestemd.
lees meer »
Brussels 24/03/2014 Campagne tegen Wapenhandel – Wendela de Vries
COARM-NGO meeting
Thanks to the organisers for this opportunity to reflect on the Consolidated Report. To begin with, I want to point out why this report is important to NGOs.
lees meer »
Gepubliceerd in VredesMagazine nr. 2 2014
Dronetechnologie heeft zich razendsnel ontwikkeld, met name in Israël en de VS en heeft van daar uit de wereld veroverd. Voor Israël bijvoorbeeld, een grote wapenexporteur, maken drones inmiddels 3 tot 10 procent uit van de huidige wapenexport*. Die voorsprong dreigen Europese wapenbedrijven niet meer in te kunnen halen.
lees meer »
In September the Dutch government finally decided to buy a mere 37 of the initially planned 85 F-35 fighter aircraft to replace its F-16 fleet.
lees meer »
Augustus 2013 - Afgelopen juli publiceerde de Europese Commissie een 'communicatie' onder de titel: Naar een bredere en efficiëntere defensie- en veiligheidssector.
lees meer »
Vredesmagazine, nr.3 2013.
Europa verkeert inmiddels vijf jaar in een economische crisis en al die tijd is amper aandacht besteed aan de rol van de militaire uitgaven in het veroorzaken en het voortduren van de crisis.
lees meer »
Er veranderd veel in de EU, ook op het gebied van wapens. Stop Wapenhandel doet regelmatig verslag. 
