Volkskrant opiniestuk 15/03/2011- Bij het komende wapenexportdebat in de Tweede Kamer zal de regering kleur moeten bekennen; komt zij op voor mensenrechten of voor de wapensector?
Pantservoertuigen in Bahrein en legerhelikopters in Libië. De recente inzet van grof wapentuig tegen burgers in het Midden-Oosten en Noord-Afrika toont wederom aan dat bij wapenexport niet gedaan kan worden alsof het om ‘gewone’ Nederlandse handelsbelangen gaat. Wapens zijn nu eenmaal geen gewoon product: ze kunnen een verwoestend effect hebben op de mensenrechten, de ontwikkeling en vrede in een land of regio.
M-113 pantservoertuigen
Wapens kunnen worden ingezet tegen burgers en om dictators in het zadel te houden. Het was pijnlijk om te zien dat M-113 pantservoertuigen en Chinook helikopters werden ingezet in de straten van Tripoli en Bahrein: Nederland leverde dit type wapen, of onderdelen ervan, aan de autoriteiten van deze landen. Diverse EU landen leverden in vijf jaar tijd maar liefst voor 834 miljoen euro aan wapens aan het Libische regime.
Het instellen van een wapenembargo als de vlam in de pan slaat, is mosterd na de maaltijd. Nog veel beter is het om van tevoren een goede risicoanalyse te maken of de kans bestaat dat bepaalde wapens worden ingezet bij mensenrechtenschendingen. De Nederlandse regering denkt daar te lichtvaardig over. Dat geldt niet alleen voor de export van wapens, maar ook voor de doorvoer van wapens via Nederland. Wapenvrachten van of naar bondgenoten worden door Nederland niet gecontroleerd en getoetst. Dat betekent dat meer dan 90 procent van de wapendoorvoer ongehinderd ons land kan passeren, ook als de eindbestemming een land is waarvoor Nederland zelf een vergunning zou weigeren.
Mensenrechten
Wanneer de Tweede Kamer morgen het Nederlands wapenexportbeleid evalueert, moet zij de regering vragen om een consistent mensenrechtenbeleid, waarbij wordt voorkomen dat wapens in verkeerde handen vallen. De regering zal dan kleur moeten bekennen; komt zij op voor mensenrechten of voor de wapensector?
Ton van den Brandt (Amnesty International Nederland)
Eveline Rooijmans (Oxfam Novib)
Wendela de Vries (Campagne tegen Wapenhandel)
Wim Zwijnenburg (IKV Pax Christi)
