Het afgelopen jaar maakte de militaire wapenproductietak van Airbus Group ruim 12 miljard winst over de hele wereld. Kernwapens behoren tot het paradepaardje.
Foto: Algemeen directeur van Airbus, Tom Enders, bezoekt een vliegshow in Dubai.
Op 27 mei zal de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Airbus Group (voorheen EADS), het grootste Europese militaire ruimtevaartbedrijf, plaatsvinden in Amsterdam. Sinds 2002 wordt er regelmatig door vredesactivisten geprotesteerd bij dit evenement. Algemeen directeur van Airbus, Tom Enders, merkte onlangs terecht op dat “werken in de defensie-industrie een slechte reputatie heeft in verschillende Europese landen. Velen zien het als een soort smerige industrie.”
Ondanks deze slechte reputatie en een krimpende militaire markt in Europa steeg de totale omzet van Airbus Group in 2013 aanzienlijk met een winst van 59.256 miljoen ten opzichte van 56.480 in 2012, een winstpercentage van +5 procent. Op militair terrein betrof de winst over 2013 12.076 miljoen euro, in 2012 was dit 11.605 miljoen, een winstpercentage van +4 procent. (Bron: Another Year Of Operational And Financial Improvement)
CEO ‘major’ Tom Enders
Airbus groeit in Noord-Amerika, “een markt te groot om te negeren”, aldus Enders. Onlangs sprak Enders op de Atlantische Raad in Washington, waar hij de Amerikaanse inspanningen van Airbus opsomde en meer Amerikaanse overnames beloofde. De Amerikaanse veiligheidselite was rijkelijk vertegenwoordigd op deze bijeenkomst. De VS werd door Enders geprezen om haar inkoopbeleid, maar de CEO kon het niet laten om meerdere malen op te merken hoe graag hij tankvliegtuigen had verkocht aan de Amerikaanse krijgsmacht, een deal die echter, na een lange strijd, naar aartsrivaal Boeing ging.
Enders gebruikt z’n podium ook voor zijn favoriete onderwerp: het vuren op Europese regeringen en instellingen die de militaire productie van Airbus niet voldoende zouden ondersteunen. Eerder leverde hij al kritiek op de Europese hoofdsteden omdat ze er niet voor zorgden dat Airbus een volwassen drone-programma op kon zetten. Tijdens deze bijeenkomst in Washington ontving Enders de Distinguished Business Leadership Award van de Atlantische Raad.
De zakelijk leider van Airbus sprak ook over het controversiële handelsakkoord TTIP, door velen gezien als een legalisering van de dominantie van bedrijfsmacht tegenover democratisch beleid. De in Brussel gevestigde onderzoeks- en campagnegroep Corporate Europe Observatory gaf tien redenen om tegen TTIP te zijn.
Maar volgens Enders levert het juist een zeer sterke bijdrage op aan de alliantie tussen de VS en de EU. Hij verwacht niet dat er een TTIP komt voor de defensie-industrie. “Het NSA-schandaal heeft de omstandigheden voor dit soort samenwerking verslechterd”, zei hij. “Terwijl politici geen leiderschap betoonden, maar de boel op zijn beloop hebben gelaten, waardoor de negatieve krachten [oppositie tegen TTIP en een sterkere Europese defensie – industrie -MB] aan de winnende hand zijn.”
Kernwapens
Kernwapens behoren tot het paradepaardje van Airbus Defence & Space. Op de laatste aandeelhoudersvergadering van 2013 zei Enders dat het bedrijf trots is op de productie voor de Force de Frappe, de nucleaire strijdkrachten van Frankrijk. Hij herhaalde daarmee de woorden van zijn voorganger Louis Gallois in 2012. Krista van Velsen, momenteel campagnevoerder nucleaire ontwapening bij Pax Nederland: “Ik vraag me af of iemand echt trots kan zijn om deel uit te maken van deze oorlogsmachines.”
Allereerst is Airbus hoofdaannemer voor de ontwikkeling van de gloednieuwe M51, een ballistische kernraket voor lancering vanaf onderzeeërs. Ten tweede bezit Airbus (37,5 procent) samen met BAE Systems (37,5 procent) en Finmeccanica (25 procent) raket-producent MBDA. MBDA ontwikkelde recentelijk de ASMPA-nucleaire lucht-grondraket voor de Franse luchtmacht. Deze tactische kernraketten verlagen de drempel voor het gebruik van nucleaire raketten, daarover zijn vele analisten het eens. Ten derde ontwikkelt, produceert en reviseert Airbus de M45, de huidige nucleaire raket van de Franse marine. Al deze kernwapenactiviteiten van Airbus samen, waren onlangs reden voor de Campagne tegen Wapenhandel de investeringen van pensioenfonds ABP in het Airbus aan te kaarten.
Het bedrijf speelt ook een belangrijke rol in de uitvoer van conventionele wapens. Europese en Noord-Amerikaanse landen behoren tot de traditionele klanten. Maar Airbus maakt duidelijk dat zijn belangrijkste markten ook elders liggen: Australië, Brazilië, India, China, het Midden-Oosten en Rusland worden genoemd. Hoewel het laatste land momenteel problematisch ligt als bestemming van wapenexport.
Midden-Oosten
Saoedi-Arabië, goed in het omwisselen van olie-inkomsten voor wapens, is een prominente klant. Het is bijna zover dat het de Eurofighter Typhoon (EFA) aanschaft. Ook de EFA is een product van Europese samenwerking. Airbus bouwt het vliegtuig samen met BAe Systems en Finmeccanica. In geval van Saoedi-Arabië gaat het om een order van vele miljarden.
Riyad is een controversiële bestemming voor Europese wapenexport, met name in Duitsland. Dit werd duidelijk zichtbaar tijdens het laatste wapenexportdebat in de Bondsdag. En ook in een verklaring van de Duitse vice-premier Sigmar Gabriel, die overweegt de verkoop van tanks aan Saoedi-Arabië te sanctioneren. Gabriel zei tevens een Airbus wapendeal naar Saoedi-Arabië te willen blokkeren.
General Dynamics heeft Airbus dochter Optronics gevraagd om 2.000 precisie meetinstrumenten voor doelopsporing, die ingebouwd kunnen worden in nieuw te ontwerpen Licht Gepantserde Voertuigen (LAV) voor Riyad. Dit is een onderdeel van een tien jaar en 10 miljard dollar grote overeenkomst tussen General Dynamics’ Canadese dochteronderneming en Riyad. De Airbus leverantie is 500 miljoen euro waard. Niet iedereen is overtuigd van Gabriel’s vastberadenheid. Sommigen vrezen dat er geen concrete stappen zullen worden gezet. Maar het Duitse Handelsblatt rapporteerde al frustratie vanuit het Airbus-hoofdkwartier in Duitsland.
Aangaande de verkoop naar het Midden-Oosten berichtte ik al eerder over de verkoop aan Qatar. De meest recente verkoop van Airbus militair materieel aan het Midden-Oosten is een CASA CN-235 vliegtuig dat tweedehands werd gekocht van Spanje. Het vliegtuig werd omgebouwd tot een zogenaamd gunship voor de Koninklijke Jordaanse Luchtmacht. Hiermee is een nieuwe markt geopend. Het vliegtuig werd begin mei getoond op de wapenbeurs Special Operations Forces Exhibition & Conference (Sofex) in Jordanië.
Militaire winst
De ruim 12 miljard militaire winst van Airbus in 2013 werden gemaakt over de hele wereld. Wel wordt China, de andere belangrijke groeimarkt, opmerkelijk vaak genoemd. Het gaat dan vooral over de verkoop van helikopters. Naast deze directe voordelen van het groeiende Chinese defensiebudget, verdient Airbus ook aan de wapenwedloop in Oost- en Zuidoost-Azië, die vooral een reactie is op de groeiende militaire uitgaven van China.
Een voorbeeld daarvan is de verkoop aan de Filipijnse luchtmacht (PAF) van drie middelgrote Airbus Military C-295 transportvliegtuigen. Azië is een belangrijke markt voor Amerikaanse wapenproducenten, maar ook de Europese, zoals Airbus. De Airbus winst wordt zowel op groeiende als op krimpende markten behaald over de hele wereld. Dit resulteerde in 2013 in een 4 procent netto groei van de winst op wapenhandel.
Martin Broek
Gepublicerd in Ravage webzine 15/05/2014
