Regelmatig krijgen hoge militairen in Nederlandse dagbladen de ruimte om te waarschuwen dat we worden omringd door gevaren. IS en Poetin zouden staan te trappelen om Europa binnen te vallen. Het enige dat ze nog schijnt tegen te houden is onze krijgsmacht, altijd paraat. Maar o wat krijgt die krijgsmacht toch weinig geld, er moeten hoognodig meer middelen naar defensie. Dat is de strekking van de meeste van deze verhalen.
Hetzelfde verhaal wordt in Den Haag en Brussel voortdurend herhaald door de wapenindustrie. Hoe moet het met ons aflopen als we de norm van 2% BNP voor defensie niet halen die de NAVO gesteld heeft?
Nu is die 2%-norm volledig willekeurig. Zoals Wilbert van der Zeijden van Pax recent stelde: “Om diverse redenen is een percentage van het BNP als maatstaf voor defensie-uitgaven uitzonderlijk onbruikbaar. Het meet het verkeerde ding, met de verkeerde methode wat leidt tot een verkeerde conclusie.” Wat Wilbert betoogt is: Defensie-uitgaven moeten afhangen van de mate van dreiging, niet van een economische variabele die daar niets mee te maken heeft. Het BNP kan stijgen of dalen, maar verandert dan ook de dreiging en de defensiebehoefte? De NAVO 2%-norm is een voorbeeld van feitenvrije symboolpolitiek.
Er wordt niet weinig uitgegeven aan defensie. In 2015 bedroegen de wereldwijde defensie-uitgaven 1,7 biljoen dollar. Daarmee hadden 1,2 keer de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties betaald kunnen worden. Ook is de staat van de Europese defensie niet zo slecht. De Europese landen geven gezamenlijk meer uit aan defensie dan Rusland en China samen.
En die dreigingen? IS-optreden in Europa komt van kleine criminelen uit Molenbeek, van een doorgedraaide asielzoeker. Niet om de ernst te relativeren, maar zeg zelf: wat moet je met een tank of een raket tegen deze jongens? En Poetin? Dat is geen fijne vent, maar dat is vooral een probleem voor zijn eigen bevolking. De Russische economie is bij lange na niet sterk genoeg om een oorlog met Europa te kunnen dragen, als Poetin dat al zou willen. Het Russische probleem in Europa is een probleem van invloedssferen en Russische minderheden in voormalige Warschaupact-landen. Een ingewikkeld probleem, dat met diplomatie, integratie en ontspanningspolitiek mogelijk uit de gevarenzone kan worden gehaald. Meer wapens maken het oplossen van dat probleem alleen maar moeilijker.
Gepubliceerd in Vredesspiraal voorjaar 2017/ Wendela de Vries
..
