Frank Slijper en Martin Broek, pp. 236 (Breda: Papieren Tijger, 2003). Lees het voorwoord en download het boek, per hoofdstuk (onderaan deze pagina).
Explosieve materie geeft inzicht in die schimmige wereld van de wapenhandel. Het beschrijft miljoenenorders die door de Nederlandse overheid zijn goedgekeurd. Bedrijven leveren aan Soedan, Indonesië, Chili, Saoedi-Arabië en Bangladesh zonder dat hen een strobreed in de weg wordt gelegd. Sterker: de overheid biedt daarbij zelfs hulp.
Een groot deel van de Nederlandse wapenexporten wordt helemaal niet gecontroleerd, zo blijkt. Via Schiphol en Rotterdam vertrekken wapens naar bestemmingen over de hele wereld. Ongecontroleerd is ook de export van onbewapende schepen, helikopters, vlieg- en voertuigen. In een handomdraai zet een monteur de mitrailleurs en kanonnen er ter plekke op.
Explosieve Materie beschrijft in een achttal thematische hoofdstukken waarom Nederland tot de top tien van de internationale wapenhandel behoort. Via een beroep op de Wet Openbaarheid van Betuur hebben wij de hand weten te leggen op een grote hoeveelheid gegevens over de Nederlandse wapenexport. Deze informatie, ondersteund door uniek ander materiaal, maakt van Explo-sieve Materie een bijzonder en informatief boek.
– Voorwoord –
De redactie van Argos en het bestuur van de Campagne tegen Wapenhandel willen wij bedanken voor de morele steun die zij de afgelopen jaren hebben gegeven. Uitgeverij Papieren Tijger bedanken wij voor het vertrouwen dat zij in ons staken. Gedurende het project hebben wij dankbaar gebruikgemaakt
van de expertise en hulp van velen. Met name moeten worden genoemd: Anton Lucioni en Henk Laloli, die ons hielpen bij het digitaliseren van een deel van de informatie; Roger Vleugels voor zijn deskundige hulp bij het ‘wobben’, en ambtenaren van het ministerie van Financiën, Defensie en Economische Zaken voor de beantwoording van een deel van onze vragen.
Redactioneel en inhoudelijk commentaar kregen wij van Erik Joling, Aly de Jong, Marcus Kruijswijk, Mettha de Nachtegaal, Margrietha Reinders, Eddie Roos, Dick de Vries, Wendela de Vries, Tanja IJzer en Wilbert van der Zeijden. Verder zijn wij veel dank verschuldigd aan Ed Bruinvis voor het maandelijks samenstellen van een knipselkrant over de Nederlandse wapenhandel en defensie-industrie, en aan David Isenberg, die al jarenlang een nieuwsgroep over hetzelfde onderwerp onderhoudt. Uit beide bronnen hebben wij rijkelijk geput. Allen hartelijk dank. Natuurlijk zijn wij zelf verantwoordelijk voor de inhoud van dit boek.
Hoewel dit boek een gezamenlijk product is van twee auteurs hebben wij het schrijven van de hoofdstukken tussenbeide verdeeld. Alle hoofdstukken zijn regelmatig heen en weer gegaan en wederzijds van commentaar voorzien. Het lijkt ons toch wenselijk te vermelden wie welke hoofdstukken heeft geschreven. De hoofdstukken over exportsteun, wapenexportcontrole, doorvoer en kleine wapens zijn geschreven door Martin Broek. De hoofdstukken over goederen voor tweeërlei gebruik, niet-strategische goederen en het compensatiebeleid zijn geschreven door Frank Slijper. Het nawoord komt van Argos-medewerker van het eerste uur Gerard Legebeke. Waarvoor eveneens dank.
Martin Broek
Frank Slijper
Juni 2003
– Inhoud –
Inleiding
1 Overheidssteun voor Nederlandse wapenexporten
2 Controle op wapenexporten
3 Gifgasgrondstoffen, nachtkijkers en telecom voor ‘risicolanden’
4 Ongecontroleerde export: van transportvliegtuig tot marinebasis
5 Nederland distributieland, ook voor wapens
6 Compensatiebeleid: Nederland geeft zijn wapenexportbeleid uit handen
7 Actieprogramma tegen kleine wapens; Nederland surft gratis mee
Nawoord
Bijlagen
