Terwijl wereldwijd opnieuw pogingen worden ondernomen om te komen tot kernontwapening, is EADS betrokken bij het Franse kernwapenprogramma. Daarmee levert het bedrijf een forse bijdrage aan de voortdurende dreiging van nucleaire massamoord. De betrokkenheid van EADS gaat via voorlopers van de huidige bedrijf terug tot begin jaren ’70 van de vorige eeuw.
“As for all the ballistic missile systems in France nuclear deterrence force, EADS Astrium is prime contractor for their development, production, deployment and maintenance”, schrijft EADS op haar website.
Franse kernwapens
Frankrijk beschikt na Rusland en de Verenigde Staten over de meeste kernwapens, met name nucleaire langeafstandsraketten en vliegtuigbommen. In 2008 kondigde president Sarkozy aan dat het arsenaal nucleaire vliegtuigbommen met een derde zou worden teruggebracht. In 2010 beschikte Frankrijk nog over ongeveer 300 operationale kernkoppen. Sarkozy liet ook weten dat de Franse nucleaire doctrine grotendeels ongewijzigd blijft. Kernwapeninzet is een mogelijkheid tegen welke vorm van een aanval tegen Frankrijk dan ook. Eerder liet toenmalig president Chirac expliciet weten dat gebruik van kernwapens in reactie op een terroristische aanval een optie is en dat de Franse krijgsmacht hier op ingesteld is. In tegenstelling tot de Amerikaanse en Britse kernwapens zijn de Franse kernwapens niet geïntegreerd in NAVO-verband. Deze situatie blijft ongewijzigd, ook na de in 2009 aangekondigde terugkeer van Frankrijk in de militaire structuur van de NAVO. Frankrijk is bezig met een omvangrijke modernisering van het nucleaire arsenaal. EADS speelt daarin een belangrijke rol.
Kansen voor nucleaire ontwapening
De Franse houding ten aanzien van kernwapens is tekenend voor de impasse waar alle kernwapenstaten zich in hebben gemanoeuvreerd. Enerzijds wordt sinds enkele jaren gepleit voor een beperkte reductie in het aantal kernwapens, anderzijds wordt onverkort vastgehouden aan de bestaande nucleaire doctrines, waardoor de mogelijke inzet van kernwapens een essentieel onderdeel van de militaire strategie blijft. Rusland, de VS, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, China, Israël, Pakistan, India en Noord-Korea beschikken gezamenlijk over ruim 22000 kernwapens, waarvan zo’n 7700 direct inzetbaar zijn. Ook de ontwikkeling van nieuwe kernwapens en overbrengingsmiddelen gaat onverkort door.
Dit eigen falen weet men echter handig te maskeren door te wijzen naar ‘schurkenstaten’ als Iran, dat kernwapens zou ontwikkelen, of te spreken van de nauwelijks reëel te noemen dreiging dat terroristen een nucleaire bom weten te maken, en daardoor het internationale kernwapenprobleem te vernauwen tot het vraagstuk van horizontale en sub-nationale proliferatie. Dergelijke proliferatie is zonder meer onwenselijk, maar staat in de schaduw van het krampachtig vasthouden aan kernwapens door de huidige kernwapenstaten. Het zijn deze staten die de sleutel in handen hebben om tot de enige serieuze oplossing te komen: volledige nucleaire ontwapening. Bedrijven als EADS kunnen dergelijke beslissingen niet nemen, maar wel hun eigen verantwoordelijkheid tonen door te weigeren nog langer te werken aan ontwikkeling, productie en onderhoud van kernwapens.
MBDA
EADS is voor 37,5% eigenaar van MBDA, dat verder eigendom is van BAE Systems (37,5%) en Finmeccanica (25%), de twee andere grote Europese wapenproducenten. MBDA ontwikkelt en produceert raketten. Tot het assortiment behoort de ASMP-A, de nieuwste nucleaire raket van de Franse luchtmacht. Deze beschikt over een thermonucleaire kernkop met een lading va
n 300 kiloton, ongeveer twintig keer zo veel als de atoombom die in 1945 op Hiroshima werd gegooid. Volgens de Franse nucleaire doctrine kan de ASMP als laatste ‘waarschuwingsschot’ afgevuurd worden, voordat overgegaan wordt tot een volledige inzet van strategische kernwapens. Vanwege de betrokkenheid bij kernwapens is EADS door het Noorse Government Pension Fund uitgesloten van investeringen. Ook veel Nederlandse pensioenfondsen – maar nog niet alle – hebben de afgelopen jaren de stap gezet EADS op de zwarte lijst te plaatsen.
Astrium
MBDA is eveneens betrokken bij de ontwikkeling van de M51-kernraket, maar Astrium, een onderdeel van EADS zelf, is in dit geval de hoofdaannemer voor het 4 miljard euro kostende programma. Diverse andere Franse militaire bedrijven, waaronder DCN, Thales en Sagem, zijn onderaannemers in het project. De eerste M51’s zijn in 2010 in dienst genomen op onderzeeërs van de Franse marine. De M51 heeft een operationeel bereik van meer dan 10.000 kilometer. Iedere raket beschikt over zes tot tien kernkoppen, met een totale lading tot 1000 kiloton. Astrium is ook verantwoordelijk voor de ontwikkeling, de productie en het onderhoud van de voorloper van de M51, de M45, die nu nog de belangrijkste kernraket van de Franse marine is.
In een recente resolutie zetten Internationale Rode Kruis en Rode Halve Maan de bezwaren tegen kernwapens nog eens op een rijtje. Quote uit de resolutie:
“Red Cross and Red Crescent Movement has an historic and important role to play in efforts to create the conditions for a world without nuclear weapons,
1. emphasizes the incalculable human suffering that can be expected to result from any use of nuclear weapons, the lack of any adequate humanitarian response capacity and the absolute imperative to prevent such use,
2. finds it difficult to envisage how any use of nuclear weapons could be compatible with the rules of international humanitarian law, in particular the rules of distinction, precaution and proportionality,
3. appeals to all States:
– to ensure that nuclear weapons are never again used, regardless of their views on the legality of such weapons,
– to pursue in good faith and conclude with urgency and determination negotiations to prohibit the use of and completely eliminate nuclear weapons through a legally binding international agreement, based on existing commitments and international obligations,
4. calls on all components of the Movement, utilising the framework of humanitarian diplomacy:
– to engage, to the extent possible, in activities to raise awareness among the public, scientists, health professionals and decision-makers of the catastrophic humanitarian consequences of any use of nuclear weapons, the international humanitarian law issues that arise from such use and the need for concrete actions leading to the prohibition of use and elimination of such weapons,
– to engage, to the extent possible, in continuous dialogue with governments and other relevant actors on the humanitarian and international humanitarian law issues associated with nuclear weapons and to disseminate the Movement position outlined in this resolution.”
