Springstof, Vredesmagazine nr. 1 2013. “Sommigen zeggen dat nucleaire ontwapening een utopie is. […] Ik zeg dat het een illusie is dat kernwapens veiligheid bieden” zei VN secretaris-generaal Ban Ki-moon afgelopen oktober. Toch steken alle kernwapenstaten nog altijd vele miljarden in de modernisering van hun arsenaal.
Zo kregen BAE Systems, Rolls-Royce en Babcock afgelopen jaar voor honderden miljoenen euro’s opdrachten voor het verder ontwerpen van de nieuwe Britse kernwapenonderzeeërs. In de VS kreeg General Dynamics recent een grote kernwapen gerelateerde order.
Na de geruchtmakende Zembla uitzending ‘Het clusterbomgevoel’ in 2007, maakten de meeste pensioenfondsen eindelijk werk van hun al langer met de mond beleden ethische beleggingsbeleid. Clusterbom- en landmijnfabrikanten gingen vrijwel overal uit de beleggingsportefeuille. In veel, maar niet alle, gevallen gold dat ook voor kernwapens. Nieuw onderzoek van de Campagne tegen Wapenhandel laat zien dat vier van de vijf grootste pensioenfondsen nog altijd in bedrijven investeren die betrokken zijn bij kernwapenprogramma’s. Met name het ABP, met stip Nederlands grootste fonds, heeft dergelijke beleggingen flink laten stijgen. Volgens de meest recente cijfers heeft de pensioenverzekeraar van het overheidspersoneel 660 miljoen euro uitstaan bij bedrijven als BAE Systems, General Dynamics, EADS en Safran.
De kern van het ethische beleggingsbeleid van het ABP gaat niet verder dan het volgen van het overheidsbeleid. Immers, zij verzorgen het pensioen van overheidspersoneel. Een merkwaardige redenering, maar nog merkwaardiger is dat als kern van beleid gericht op maatschappelijk verantwoord ondernemen niet verder wordt gekeken dan wet- en regelgeving. “Natuurlijk volgt ABP de ontwikkelingen in de Nederlandse en internationale politiek over kernontwapening. Mocht er een wijziging optreden in de Nederlandse opstelling of in de wetgeving dan is dat aanleiding om het ABP-beleid te heroverwegen.”
Ook de pensioenfondsen BPF Bouw, PME Metaalelektro en PMT Metaal en Techniek vinden beleggen in kernwapens nog steeds niet problematisch. Het pensioenfonds voor de zorg en welzijnssector, PFZW (voorheen PGGM), sluit kernwapens op papier wel uit, maar belegt niettemin in de praktijk toch nog in drie bedrijven die daar wel bij betrokken zijn (Rolls-Royce, SAIC en Fluor).
Een verklaring namens 34 lidstaten van de VN noemde het onlangs “zorgwekkend, dat zelfs na de Koude Oorlog de dreiging van nucleaire vernietiging onderdeel blijft van het 21e-eeuwse internationale veiligheidsklimaat.”
Het is daarom de hoogste tijd dat pensioenfondsen zich niet langer verschuilen achter Nederlands overheidsbeleid dat de nucleaire doctrine van de NAVO volgt, maar zelf een serieus beleggingsbeleid ontwikkelen, gericht op nucleaire ontwapening. Heeft een VN baas niet voldoende morele legitimiteit om aan te refereren?
Campagne tegen Wapenhandel, ‘Beleggingen pensioenfondsen in kernwapens’, 29 oktober 2012 (https://stopwapenhandel.org/node/1377); Andrew Chuter, ‘Britain Awards £350M Of Sub Design Work’, Defense News, 29 oktober 2012; ‘Humanity is Living Under Growing Nuclear Threat, Experts Say’, IPS, 23 oktober 2012)
Haskoning DHV tilt India’s militaire scheepsbouw naar hoger plan
Nederland en India kennen al maritieme relaties sinds de VOC tijd. Vierhonderd jaar geleden diende Fort Geldria aan India’s oostkust als handelspost. Handel in kleding en een kruitfabriek maakten het een essentiële link in de handelsroutes van de VOC.
Vandaag de dag komt nog altijd veel kleding die hier in de winkel ligt uit India en ook speelt Nederland in India nog steeds een rol in de militaire industrie.
Zo levert Thales Nederland radar en vuurleidingssystemen voor veel Indiase marineschepen. Bedrijven als Ballast Nedam, Van Oord en Haskoning DHV zijn nauw betrokken bij de bouw en onderhoud van enkele Indiase marine bases.
Afgelopen jaar rondde Haskoning DHV het eerste deel af van de modernisering van de grootste militaire scheepswerf, Mazagon Dockyard, in Mumbai. Vanaf 2003 is het verantwoordelijk geweest voor het ontwerp en de supervisie van het project. In 2013 moet het afgerond zijn en kan Mazagon van losse modules complete schepen bouwen. Deze ‘Lego methode’ wordt door sommigen als een revolutie in de Indiase scheepsbouw gezien. Zeven ‘Project 17A’fregatten zullen als eerste volgens dat concept gebouwd worden, samen met de Italiaanse scheepsbouwer Fincantieri.
Een van Haskoning’s grootste projecten was de ontwikkeling tussen 1989 en 2005 van de marinebasis in Karwar (Greenfield Naval Base), aan de westkust. Wanneer die helemaal klaar is moet het kernwapenonderzeeërs en een vliegdekschip gaan huisvesten.
Daarnaast is Haskoning momenteel betrokken bij de bouw van een droogdok bij de Naval Dockyard in Mumbai en de modernisering van Goa Shipyard, eveens een belangrijke militaire scheepsbouwer.
Op de website blaast Haskoning hoog van de toren als het gaat om “de overgang naar een duurzame samenleving”. Hoe het die missie koppelt aan de bouw van militaire infrastructuur in India en de moeizame relaties tussen India en buurlanden Pakistan en China, is volslagen onduidelijk. Juist India kent ondanks de snelle economische groei een gigantisch armoedeprobleem. Tegelijk lijkt het meer prioriteit te leggen bij het oppoetsen van het militaire apparaat. De afgelopen tien jaar stegen de militaire uitgaven met 66 procent. Voor de komende tien jaar heeft het nog eens 150 miljard dollar gereserveerd voor de aankoop van nieuwe wapens.
Dutch engineers take India’s warship building into “a new era”, Explosive Stuff weblog, 6 september 2012 (https://stopwapenhandel.org/node/1350)
