Tom Enders, CEO: ‘Als je meer wilt weten over Saudi-Arabië moet je bij British Aerospace zijn.’
De jaarlijkse aandeelhoudersvergadering van Airbus in Amsterdam is een wonderlijk evenement van grijze mannen met dassen,
zoals Manfred Bischoff – een van de oprichters van Airbus Defence – en Jean Claude Trichet – president van de Europese Centrale Bank van 2003 tot 2011. Deze dure mannen hebben eigenlijk geen enkele rol tijdens de aandeelhoudersvergadering. Ze doen de hele middag niets, behalve luisteren naar informatie die ze al kennen. Het zijn bestuurders van Airbus, en binnenkort krijgen ze gezelschap van de Spaanse Ms. Martinez, die de tweede vrouw wordt in een bestuur van elf.
Het is ook een wonderlijk evenement omdat het handelt over zestig miljard dollar per jaar en een complete vloot aan raketten, vliegtuigen en helikopters. En over wereldleider worden op het gebied van satellietlancering in de komende tien jaar.
Het M400A transportvliegtuig is nooit ver weg tijdens de vergadering, als gevolg van de crash kortgeleden tijdens een testvlucht in de buurt van Sevilla. Vier bemanningsleden kwamen om en twee raakten ernstig gewond. Waarom het vliegtuig is gecrashed is nog niet duidelijk. Airbus heeft een idee maar wacht nog op informatie van de Spaanse overheid. Zal het invloed hebben op de resultaten van Airbus Defence and Space, vraagt een aandeelhouder (11% van de totale Airbus winst komt uit dit deel van het bedrijf). We verwachten van niet, is het antwoord.
Het andere grote onderwerp is de ondertekening van een Memorandum of Intent door de ministers van Duitsland, Frankrijk en Italië en Airbus, Dassault en Finmeccanica, om mogelijkheden te onderzoeken voor de ontwikkeling van een Europese Multi Attitude Long Endurance (MALE) drone. ‘Alweer een studie’ verzucht CEO Tom Enders. ‘Maar dat is wat ze willen.’ ‘Wordt dit programma financieel ondersteund door de regeringen?’ vraagt een Duitse aandeelhouder namens de vredesdemonstranten die buiten staan. ‘Zonder overheidssteun geen defensiemarkt’ antwoord Enders.
Zoals verwacht krijg ik geen antwoord op mijn vraag over het gebruik van het Eurofighter Typhoon gevechtsvliegtuig in Jemen. Volgens de Britse pers gebruiken de Saudi’s de Eurofighters bij het bombarderen van Jemen. ‘Zijn de Saudi’s tevreden met de prestaties van het vliegtuig?’ is mijn neutrale vraag. ‘We geven geen operationele informatie over onze klanten,’ antwoord Airbus CEO Enders. ‘Is de Eurofighter aangepast voor het afwerpen van CBU-105 clusterbommen?’ vraag ik, want resten van deze clustermunitie zijn gevonden in Jemen. Enders antwoord: ‘Zover ik weet zijn de Eurofighters hier niet geschikt voor gemaakt, want het gebruik van clustermunitie is verboden in de landen waar de Eurofighter wordt gebouwd.’ Maar als ik meer wil weten: ‘ga naar British Aerospace, zij zijn hiervoor verantwoordelijk.’ Dus hoewel Airbus voor 46 percent eigenaar is van het Eurofighter consortion, schuift het de verantwoordelijkheid van zich af.
De tongue-in-cheek arrogantie van een captain of industry met 138.000 werknemers (waarvan negentig procent in de EU) toonde zich al eerder toen Enders zijn ergernis uitsprak over het feit dat hij moest vertellen over ontwikkelingen in 2014 op een vergadering in mei 2015, omdat de Nederlandse wet dat vereist. Hij zou niet mogen klagen. Dankzij diezelfde Nederlandse wet geniet zijn internationale bedrijf een erg voordelig belastingtarief.
Tijdens de stemronde werden de meeste resoluties door 98-99 procent van de kiesgerechtigden gesteund. Op onderwerpen als de aandelen en salarissen van de directie kwamen wat meer kritische stemmen. Grote oppositie bestond echter tegen de benoeming van de Spaanse Ms. Martinez tot directielid. De Spaanse regering had eerste een andere kandidaat in gedachte, maar dat bleek Belen Romana te zijn “voormalig hoofd van Spanje’s ‘bad bank’ Sareb” volgens de Irish Times. Niet de handigste kandidaat, maar het vrouwelijk alternatief stuitte op weerstand. 44 Procent stemde tegen haar benoeming. Toen ze toch gekozen werd stak Tom Enders triomfantelijk zijn vuist in de lucht.
Bij het verlaten van de vergadering werd ik aangesproken door een van de andere aandeelhouders, die vroeg of de vergadering me bevallen was, gezien het feit dat ik de enige was die kritische vragen stelde over de oorlogsproductie. Ach, het zou leuk zijn geweest als er meer kritische vragenstellers waren geweest, maar voor mij was het een middag waarop ik een glimp kon opvangen van een wereld waarover ik normaal gesproken alleen lees en schrijf. De man vertelde ook dat Tom Enders vorig jaar een lang antwoord had voorbereid voor kritische aandeelhouders. De aandeelhouder sprak de hoop uit dat er volgend jaar meer kritische vragenstellers zouden zijn.
Martin Broek, kritische aandeelhouder
