Van 16 t/m 18 mei aanstaande vindt in Ahoy in Rotterdam de ITEC plaats. Deze wapenbeurs en conferentie richten zich specifiek op militaire training, educatie en simulatie. Rond de honderd bedrijven, waaronder zeven van de tien grootste wapenbedrijven ter wereld, zullen aanwezig zijn.
De laatste dag van de ITEC is speciaal gewijd aan de F-35, het nieuwe gevechtsvliegtuig dat ook bekend staat als Joint Strike Fighter.
ITEC
De ”ITEC – International Training Education and Simulation Conference’ is een samenkomst van industrie, militairen, academici en bestuurders. Er is een beurs met veel bedrijven, die nieuwe technologie en producten op het gebied van training en simulatie in de aanbieding hebben. Voor de moderne oorlogvoering net zo belangrijk als klassieke wapens als raketten, tanks en geweren.
Er is ook een conferentie met een diversiteit aan workshops en presentaties. Sprekers afkomstig van krijgsmachten en wapenbedrijven besteden aandacht aan onder meer virtual reality, serious gaming en cyberdefensie.
Delegaties
Op de ITEC worden ruim 2500 bezoekers verwacht, waaronder enkele tientallen officiële delegaties met militairen, bestuurders en ambtenaren uit diverse landen. Vorig jaar waren bijvoorbeeld hoge militairen uit Egypte en Turkije op de beurs aanwezig. Beide landen zijn uiterst controversiële bestemmingen voor wapens, gezien de deelname aan oorlogen in de regio, interne gewapende conflicten en repressief binnenlands militair optreden. Tegen Egypte is een gedeeltelijk EU-wapenembargo van kracht, dat maar matig nageleefd wordt.
Bovenaan het lijstje met markten waar de beurs zich op richt staat het Midden-Oosten. Er bevinden zich een aantal van de grootste wapenkopende landen ter wereld, zoals Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, dus hoort de wapenindustrie de kassa alweer rinkelen. Het laatste waar deze regio, een chaotisch kruitvat van oorlog, geweld en onderdrukking, echter behoefte aan heeft is nog meer wapens.
“Ik kom naar de ITEC om de capaciteiten van onze industrie uit te breiden”, aldus luitenant Mustafa Denizer van de Turkse marine. De Turkse regering streeft naar een zoveel mogelijk zelfvoorzienende wapenindustrie, waardoor ze onder meer om geen last meer heeft van eventuele wapenexportrestricties door andere landen.
Ook de NAVO, het Nederlandse leger en veel andere Europese krijgsmachten zijn aanwezig op de beurs. Die verwachten de komende jaren meer te besteden te hebben, nu de roep om meer geld voor defensie steeds meer weerklank krijgt.
F-35
De laatste dag van de ITEC staat in het teken van gevechtsvliegtuig F-35. Dit geldverslindende, door ontwikkelings- en productieproblemen geplaagde vliegtuig is één van de meest omstreden aankopen die de Nederlandse krijgsmacht ooit gedaan heeft. Het is vooral geschikt voor het ‘hogere geweldsspectrum’, voor een aanvallende rol van de luchtmacht. Het moet ook de kernwapentaak van de F16 over gaan nemen; met de F-35 zullen Nederlandse piloten gaan vliegen met de Amerikaanse atoombommen die op Vliegbasis Volkel liggen. Ook Israël en Turkije kopen de F35 aan. Nederlandse bedrijven (met name Stork) zullen onderdelen produceren voor de Turkse en Israëlische F-35, waarbij het risico levensgroot is dat deze landen hun vliegtuigen inzetten tegen burgerbevolking. Nederland heeft de controle op de export van F35-onderdelen nagenoeg volledig uit handen gegeven. De Verenigde Staten bepalen aan wie deze vliegtuigen verkocht worden, het Nederlands wapenexportbeleid is daaraan ondergeschikt.
Bedrijven
Hoofdsponsor van de ITEC is het Frans/Nederlandse wapenbedrijf Thales. Uit de top 10 van grootste wapenbedrijven ter wereld zijn Lockheed Martin, Boeing, BAE Systems, Leonardo-Finmeccanica, Airbus, Raytheon en L3 Technologies (voorheen bekend als L-3 Communications) aanwezig met sprekers en/of stands. Al deze bedrijven leveren wapens aan landen in oorlog, met interne conflicten en/of onderdrukking en aan straatarme landen, die het geld hard nodig hebben voor sociale uitgaven. Lockheed Martin en BAE Systems zijn bijvoorbeeld belangrijke leveranciers van wapens aan Saoedi-Arabië, wapens waarmee de oorlog en misdaden tegen de menselijkheid in Jemen gaande gehouden worden.
Ook zijn ze vrijwel allemaal betrokken bij productie en/of onderhoud van kernwapens, net als een aantal andere deelnemende bedrijven zoals Harris en Rockwell Collins. Alle kernwapenstaten zijn op dit moment bezig hun arsenaal te moderniseren, door bijvoorbeeld kleinere kernwapens te ontwikkelen, die beter op het slagveld inzetbaar zouden zijn. Geen Mutual Assured Destruction, maar hier en daar een ‘regionaal kernoorlogje’. Een uiterst gevaarlijke verlaging van de drempel voor de inzet van het meest vernietigende wapen ter wereld.
Er staan diverse Nederlandse bedrijven met een stand op de ITEC. Bijvoorbeeld het Enschede Re-Lion, producent van technologie voor training en operationele ondersteuning, met name voor Special Forces. En ook onderzoeksinstituut TNO, dat zich vooral richt op militaire diensten en ondersteuning. TNO is grootontvanger van EU-onderzoekssubsidie voor ‘beveiliging’, bijvoorbeeld op het gebied van grensbewaking om vluchtelingen tegen te houden.
Wim Huisman, ITEC 2017 Conference Chairman en Chief Scientist bij TNO, roemt in de brochure van de beurs de samenwerking tussen overheid, krijgsmacht, industrie en onderzoeksinstituten: “Nederland streeft innovatie na door partnerschappen en samenwerking tussen het militaire establishment, waaronder overheidslaboratoria, de industrie en de bredere onderzoeks- en ontwikkelingsgemeenschap in wetenschappelijke kringen en daarbuiten.”
Het is precies deze nauwe verknochtheid, ook wel bekend als het militair-industrieel complex, die bewapening en extra geld voor militaire uitgaven aanjaagt. En een buitenlandse politiek die zich richt op geweld en oorlog als antwoord op problemen.
Wapenbeurzen
Wapenbeurzen spelen een belangrijke rol in de internationale wapenhandel. Ze zijn de plekken waar wapenproducenten hun goederen en diensten showen en promoten. Ze vormen daarnaast een gelegenheid voor het leggen van contacten en het bespreken van samenwerking. Voor klanten – krijgsmachten en bedrijven – zijn wapenbeurzen ideale gelegenheden om in korte tijd veel (nieuwe) wapens te bekijken en met bedrijven te praten en te onderhandelen. Wapenbeurzen bieden wapenhandelaren een platform om hun dodelijke apparatuur aan de mens te brengen. Ze vervullen daarmee een spilfunctie in de handel die gebaat is bij oorlogen, interne conflicten, regionale spanningen en onderdrukking.
Protest
Waar de ITEC ook neerstrijkt, vredesactivisten duiken op om te protesteren. De Franciskaanse Vredewacht reist de beurs al jaren achterna om voor de deur te waken, vaak samen met andere vredesgroepen.
ITEC vond enkele malen in Den Haag plaats, waar steevast voor de deur werd actie gevoerd. Dit deed de ITEC organisatie in 2000 besluiten de beurs niet meer in de Hofstad te houden, aldus toenmalig premier Kok in een opmerkelijk briefje aan een Eindhovense vredesactiviste, die hem had geschreven het evenement onwenselijk te vinden.
Na een aantal jaren door Europa te hebben gezworven dook ITEC in 2005 weer in Nederland op. Opmerkelijk genoeg spraken toen niet alleen vredesactivisten, maar ook het Amsterdamse gemeentebestuur zich tegen de beurs in de RAI uit. Organisatoren van de ITEC probeerden nog rookgordijnen op te werpen door te beweren dat het meeste wat er gebeurde geen militair karakter zou hebben. Maar inmiddels blijkt in alle publiciteit rond de beurs dat deze vrijwel volledig op militaire toepassingen is gericht.
Toen de beurs in 2014 voor de derde keer in Keulen plaatsvond, toonde ook daar de burgemeester zich geen voorstander van de komst. Kortom, ITEC is nergens welkom.
Dit jaar strijkt de beurs in Rotterdam neer. In Rotterdam is het houden van wapenbeurzen in Ahoy eerder door de SP-fractie in de gemeenteraad aan de orde gesteld. Burgemeester Aboutaleb liet toen weten een discussie te willen houden over dit onderwerp, maar voor zover dat valt na te gaan is het daar nooit van gekomen. Zelf lijkt Aboutaleb geen problemen met wapenbeurzen te hebben, hij was al eens spreker op de jaarlijkse wapenbeurs van de NIDV, de koepelorganisatie van de Nederlandse militaire industrie.
De Franciscaanse Vredeswacht organiseert samen met andere organisaties op 16, 17 en 18 mei 2017 een vredesmanifestatie bij de ITEC wapenbeurs in Ahoy in Rotterdam. Op elk van deze drie dagen is er een vredeswake van 9:00 tot 17:00 uur, met presentaties van 12:00 tot 14:00 uur en workshops van 11:00 tot 12:00 uur en 14:00 tot 15:00 uur. Het zwaartepunt van de manifestatie ligt op dinsdag 16 mei, vooral tussen 12:00 en 14:00 uur. Zie ook het Facebook-evenement.
Mark Akkerman
