(Ingezonden brief geplaatst in Trouw 28/01/2015) Dit weekend berichte het Duitse blad Bilt am Sontag dat Duitsland de wapenexport naar Saudi-Arabië opschort. Naar verluidt omdat de regio te instabiel is om er wapens aan te leveren.
De Duitse regering kan dit doen, want hoewel er een gezamenlijk EU wapenexportbeleid is, geeft dit slechts een ondergrens aan. Het staat de Europese lidstaten landen vrij om zelfstandig een hogere drempel voor wapenexportvergunningen op te werpen, als ze dat wenselijk achten uit het oogpunt van mensenrechten, vrede en veiligheid. Blijkbaar vond de Duitse regering de te verwachten winst uit wapenexport niet opwegen tegen het risico dat nog meer wapens de regio nog verder destabiliseren. Dat is een verstandig besluit, ook vanuit het oogpunt van economisch eigenbelang: hoewel er op korte termijn enkele wapenbedrijven inkomsten derven, is op langere termijn de hele economie gebaat bij vrede en veiligheid.
Hoe anders oordeelt de Nederlandse regering. Die is voornemens om in februari een militaire handelsmissie naar de Golfregio te organiseren. Met steun van maar liefst drie ministeries onder leiding an de minister van Defensie zullen zo’n 15 Nederlandse bedrijven zich presenteren op de IDEX wapenbeurs in Abu Dhabi, die zich vooral richt op klanten uit het Midden Oosten. En hoewel Nederland in 2013 een enkele wapenexportvergunning voor Saudi-Arabie heeft geweigerd, werden voor €1,81 miljoen aan militaire exportvergunningen goedgekeurd. Egypte, waar dit weekend minstens 16 burgers werden gedood bij protesten en dat door Human Rights Watch wordt beschuldigd van misdaden tegen de menselijkheid, heeft in 2013 voor €6,54 miljoen aan militaire goederen in Nederland gekocht.
Het voorstel van een aantal parlementariërs om het hele wapenexportbeleid in het kader van harmonisering over te laten aan de EU (Trouw 12-12-2014) zal hiervoor geen soelaas bieden. Want volgens de minimale EU wapenexportregels mag er aan elke mensenrechtenschender geleverd worden, zolang de wapens niet direct bij de mensenrechtenschending worden ingezet. Ook voor leveringen aan oorlogsgebieden worden nauwelijks beperkingen opgelegd. De EU regels leggen wapenexport nauwelijks enige serieuze beperking op. Het is daarom aan individuele lidstaten om een stap verder te gaan, en de humanitaire waarden waar Europa (terecht) trots op is, ook in de praktijk te brengen.
Wendela de Vries
Coördinator Stop Wapenhandel
