Klaagzang
Uit: ’t Kan Anders, september 2003
Nederlandse wapenexporten nemen gestaag in omvang toe. Toch is de organisatie Nederlandse Inschakeling Industriële Defensieopdrachten (NIID) niet tevreden. Samen met de directeur van Thales lanceerde de NIID voorzitter in maart van dit jaar een campagne tegen de in hun ogen te sterke controle op exporten van wapens voor demonstratie doeleinden en de export van wapensystemen. De klaagzang duikt her en der in de pers op en heeft het karakter van een offensief om de controle te verminderen. Met name de kritiek op de controle van de export van systemen zet het hele Nederlandse wapenexportbeleid op losse schroeven. Nederland levert vrijwel alleen systemen en nauwelijks complete wapens. Als de controle op de export van systemen verdwijnt, verdwijnt vrijwel de gehele Nederlandse controle op wapenexporten. Overigens hebben deze systemen soms een waarde van tientallen miljoenen euro’s. In juni van dit jaar stelde CDA-kamerlid Algra vragen over de in zijn ogen te sterke controle. Dhr. Algra drukte zich uit in precies dezelfde woorden als heren van Thales en de NIID en maakt zich daarmee spreekbuis van de wapenexporteurs.
De Nederlandse controle schaadt de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie, aldus de heren. Dit argument wordt in alle landen van de Europese Unie door de defensie-industrie gebruikt om controle te bekritiseren. Als dit in het ene land succes heeft kan het vervolgens weer ingezet worden in de andere landen en zo glijd je langzaam af naar de laagste standaarden. Een land kan nu dan wel een risicoland zijn, maar het afronden van een wapendeal neemt jaren in beslag en in die tijd kan ook de politieke situatie in het betreffende land verbeterd zijn, zo stellen ze bovendien. Er zijn voldoende redenen om dit argument om te draaien. De grootste wapenexportorder in de Nederlandse geschiedenis, bestemd voor Iran ging bijvoorbeeld op de valreep niet door toen de Sjah van Perzië in 1979 van zijn troon werd gestoten. Ze zijn blijkbaar ook vergeten dat Saddam Hoessein zich tot aan de vooravond van de oorlog in 1990-1991 kon bewapen met onder andere Nederlandse wapens.
