Op dinsdag 9 november 2021 staat de Nederlandse Staat voor de rechter in een kort geding over
wapenexport naar Egypte. De zaak is aangespannen door de vredes- en mensenrechtenorganisaties
PAX, Stop Wapenhandel en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM). De
NGO’s zijn een spoedprocedure begonnen om de wapenexporten naar Egypte direct een halt toe te
roepen. Ondanks alarmerende berichten over de situatie in Egypte, zijn er door Nederland het
afgelopen jaar meerdere wapenexportvergunningen voor wapenlevering aan Egypte afgegeven.
Daarmee handelt de Staat in strijd met nationaal en Europees recht en het Wapenhandelsverdrag. Met
deze rechtszaak maken de eisende partijen de ernst van de situatie kenbaar.
Egypte schendt mensenrechten op grote schaal
Het doel van de zaak is om de export van wapens naar Egypte te stoppen. “Egypte wordt geregeerd
door een generaal met een erg slechte staat van dienst waar het gaat om mensenrechten”, zegt
Wendela de Vries, coördinator bij Stop Wapenhandel. “Daar moet je als Nederland geen wapens aan
willen leveren.” De regering erkent de ernst van de situatie in Egypte, maar meent dat de Egyptische
marine “niet betrokken is bij mensenrechtenschendingen”. Wapens leveren aan de marine kan dus
voor Nederland gewoon doorgaan.
De Vries doet deze redenatie af als “onzin”. De marine maakt namelijk integraal onderdeel uit van de
Egyptische krijgsmacht, en daarmee van de militaire dictatuur die voor de mensenrechtenschendingen
verantwoordelijk is. “Bovendien kunnen ook deze wapens voor de marine ingezet worden bij
mensenrechtenschendingen en onderdrukking van de Egyptische bevolking.” De onderdrukking en
het laten verdwijnen van mensenrechtenactivisten, journalisten en politieke tegenstanders van de
regering is al jaren aan de orde van de dag in Egypte.
Een zaak in het algemeen belang van Nederlandse én Egyptische burgers
Wapenexport die plaatsvindt in strijd met de mensenrechten en het (inter)nationaal recht raakt de
algemene belangen van vrede en veiligheid. Het naleven van de mensenrechten en internationale
regels is niet alleen in het belang van alle Nederlanders, maar ook van de slachtoffers van het
Egyptische regime. De advocaat van de eisers, mr. Jelle Klaas van het Public Interest Litigation
Project (PILP-NJCM) legt uit: “Het is natuurlijk altijd belangrijk dat de regels nageleefd worden,
maar hier krijgt dat een extra dimensie. Het gaat in deze zaak over wapens, niet over bloembollen of
fietsonderdelen. Dan is het extra belangrijk dat de overheid goed toetst of mensenrechten worden
gerespecteerd in Egypte en wanneer nodig ervoor zorgt dat geen export plaatsvindt. Dat is nu niet het
geval.”
Eisers vragen de rechter om wapenexport te stoppen
PAX, Stop Wapenhandel en het NJCM hebben meermaals bij de regering hun zorgen geuit over de
export van Nederlandse wapens naar Egypte. De zorgen over de mensenrechtensituatie werden door
de minister van Buitenlandse Zaken erkend. Hoewel hij in recent debat met de Kamer zei: “Bij mensenrechtentwijfel niet doen”, blijft de regering wapenexportvergunningen voor Egypte afgeven.
Anna Timmerman, directeur van vredesorganisatie PAX vindt dit onbegrijpelijk. “Wij vinden het
belangrijk dat de rechter zich over wapenexporten buigt. Want de overheid houdt zich niet goed aan
de Europese en internationale regels over wapenexport. De rechter is er om in noodzakelijke gevallen
het internationaal recht te handhaven en om fundamentele rechten te waarborgen.” Met deze
rechtszaak vragen de organisaties aan de rechter om de Staat te verbieden wapenexportvergunningen
af te geven aan álle onderdelen van de Egyptische krijgsmacht, dus ook de marine.
Lees meer over wapenexport en mensenrechten hier: https://pilpnjcm.nl/dossiers/wapenexport-en-
mensenrechten/
