De investeringen van de EU in grensbewaking schoten in 2016 verder de hoogte in, zo toont een nieuw rapport aan. Prominente wapen- en security-bedrijven profiteerden hiervan. De militarisering van de Europese buitengrenzen bracht echter een verschrikkelijke kostprijs met zich mee, het hoogste aantal geregistreerde omgekomen migranten in één jaar ooit. Ruim 4700 vluchtelingen vonden de dood in de Middellandse Zee, mede omdat zij gedwongen werden steeds gevaarlijkere routes richting Europa te nemen.
Het rapport, Border Wars II, is een geactualiseerde briefing van Stop Wapenhandel en het Transnational Institute. Het bouwt voort op eerder dit jaar gepubliceerd onderzoek, dat onthulde dat de industrie die profiteert van de militarisering van grensbewaking dezelfde is die conflicten en mensenrechtenschendingen voedt in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar veel vluchtelingen vandaan komen. Drie belangrijke winnaars van grensbewakingscontracten – Airbus, Leonardo-Finmeccanica en Thales – behoorden ook tot de grootste vier Europese wapenleveranciers aan landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Deze nieuwe briefing toont aan dat:
- – het budget van €238,7 miljoen van het Europese Grens- en Kustbewakingsagentschap voor 2016 een stijging van 67,4% betekende ten opzichte van de €142,6 miljoen in 2015. Het budget van het Internal Security Fund van de EU voor 2016 nam met 22% toe tot een totaal van €647,5 miljoen.
- – deze budgetstijgingen hebben geholpen een grensbewakingsmarkt, die volgens voorspelling met ongeveer 8% per jaar groeit tot 2021, verder omhoog te stuwen. Airbus, Leonardo-Finmeccanica, Safran en Thales waren allen in het nieuws in 2016 vanwege grensbewakingscontracten. IT-bedrijven Indra, Advent en ATOS sleepten belangrijke contracten binnen voor projecten om vluchtelingen te identificeren en volgen.
- – beveiligingshekken aan de Europese grenzen fors zijn uitgebreid in 2016 – in Bulgarije, Estland, Hongarije, Kroatië, Macedonië, Oostenrijk, Slowakije, Slovenië, Turkije en Oekraïne. Dit ging vergezeld van regelmatige berichten over geweld tegen vluchtelingen door grensbewakers en door extreem-rechtse milities (soms in samenwerking met politie).
- – de EU militaire grensbewakingsoperaties flink intensiveert, soms in samenwerking met de NAVO. Er zijn verschillende missies in gang: Sophia (Libië), Triton (Griekenland), Poseidon (Italië), Hera, Indalo en Minerva (Spanje).
- – Europese landen, in het bijzonder het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België en Spanje, door zijn gegaan met wapenleveranties in 2016 aan het Midden-Oosten en Noord-Afrika, met name aan Saoedi-Arabië, ondanks dat de betrokkenheid van dit land bij de oorlogen in Syrië en Jemen de vluchtelingenstroom verder heeft gevoed.
De briefing kijkt ook naar de implicaties van de transformatie van Frontex in het Europees Grens- en Kustbewakingsagentschap, en naar de lancering van een nieuw Migration Partnership Framework met 16 landen in Noord-Afrika.
“De hausse in de grensbewakingsmarkt ten tijde van een ongekend verlies van leven laat triest genoeg zien waar de prioriteiten van de EU liggen”, zegt de auteur van het rapport, Mark Akkerman van Stop Wapenhandel. “Door het militariseren van onze grenzen belonen we wapen- en security-bedrijven terwijl we vluchtelingen in gevaar brengen, omdat ze gedwongen worden in steeds wanhopigere pogingen gevaarlijkere routes te nemen om veiligheid te kunnen zoeken in Europa.”
Nick Buxton van het Transnational Institute, co-editor van het rapport, zei: “De enige manier waarop de EU en lidstaten een einde kunnen maken aan deze lijst van doden is het stoppen van het voeden van conflicten, en het geld dat wordt verkwist aan wapens en grenzen investeren in het voorzien in veilige routes en een eerlijke behandeling van vluchtelingen.”
