Column: Gijs de Swarte
We gaan er dit jaar voor betalen en nu komen er berichten naar buiten dat de Joint Strike Fighter stikt van de softwarebugs. Maar laten we hem de grond in boren met veel nuance en open voor de argumenten van de mensen die juist graag zo’n aanvalsvliegtuig willen hebben. Om te beginnen wordt oorlog altijd als mannelijk, doortastend en stoer gebracht, We’re gonna smoke ‘m out et cetera, maar net als schelden en bijvoorbeeld huiselijk geweld is het eigenlijk een zwaktebod. Het is een brevet van onvermogen; een laatste, doorgaans uit angst geboren middel voor hen die er op intelligenter wijze niet uitkomen. De leider die voor oorlog kiest geeft toe dat hij of zij niets beters kon verzinnen.
Rare gasten
Blijft staan dat er een boel rare gasten in de wereld rondlopen en dat we niet allemaal kunnen vertrouwen op onze inner-Gandhi, alleen al omdat dat wel eens het einde der tijden zou kunnen betekenen. Daarom, zo zeggen sommige voorstanders, is de aanschaf van de Joint Strike Fighter noodzakelijk. Het zal u in deze context niet verbazen maar daar is meer over te zeggen. Daar gaat ie – het ding is ontiegelijk duur; ‘Het duurste wapenprogramma ter wereld ooit’, aldus CNN. De prijs fluctueert maar is wel als een straaljager opgestegen sinds de eerste bestelling en ligt nu rond de tachtig miljoen euro, ex onderhoudskosten, per stuk. Voor het vrijgemaakte budget zouden we er eerst een dikke tachtig kopen en nu zijn dat er om en nabij de veertig. Verder zijn er voortdurend technische problemen mee, en niet de minste; de betrouwbaarheid van de motor is bij voorbeeld een groot discussiepunt. De gestelde opleverdatum is al jaren geleden gepasseerd. Het apparaat heeft nog niets van z’n aangekondigde capaciteiten laten zien. En er zijn er goedkopere alternatieven die zich wel bewezen hebben. De Airbus Eurofighter, ook wel bekend als Typhoon, Dassault’s Rafale en de Gripen vanSaab in Zweden waren ook een serieuze optie.
Bovendien is de Joint Strike Fighter – daar zijn de oorlogsgeleerden het wel over eens – een expliciet agressief wapen, bedoeld voor grote oorlogen. Zo is het bijvoorbeeld ‘stealth’; onzichtbaar voor radar – een techniek die duur is, op het randje van achterhaald en bij negen van de tien conflicten volkomen overbodig. En dat schuurt allemaal nogal, daar de Nederlandse regering zich nationaal en internationaal manifesteert als vredestakenland, hooguit bereid tot wat ondersteunende oorlogshandelingen. Tenslotte – en dat is niet half grappig bedoeld – voor die tachtig miljoen euro kun je de inwoners van enkele drukbevolkte provincies in pakweg Afrika een hoopvol leven bieden. Zo pervers is die investering wel.
Verhulde belangen
Waarom gaat dit zo? Nederland wil graag zijn kernwapentaken in stand houden. De Amerikanen hangen wel kernwapens onder de Joint Strike Fighter maar niet onder de eventuele andere gevechtsvliegtuigen die we zouden kunnen kiezen. De landen die twijfelen – zoals Canada bijvoorbeeld – krijgen een loodzware lobby in hun nek. En – ja ja, wat is nieuw? – de overige industrie verdient lekker mee. Ons aller ABP is met ruim 1.8 miljard dollar aan beleggingen veruit de grootste pensioen-investeerder in het mormel. Zoals wel vaker als het gaat om wapenhandel zien we een modderstroom van verhulde afspraken en belangen onstuitbaar op weg naar de rand van het vruchtbare dal waarin wij in vrede trachten te leven. Als je toch mensen wil doodmaken vanuit de lucht, doe het dan met het goedkoopste, meest efficiënte, voor de taak geschikte vliegtuig dat zich wel al bewezen heeft.
..
