Vredesmagazine, nr.3 2012 – Begin deze eeuw ontstond EADS uit een fusie van Duitse, Franse en Spaanse vliegtuig- en wapenfabrikanten.
Vanwege het gunstige belastingklimaat werd het bedrijf een Nederlandse NV. Tijdens de aandeelhoudersvergadering in Amsterdam organiseerde de Campagne tegen Wapenhandel eind mei het protest tegen de fabrikant van kernwapens, bommenwerpers en gevechtshelikopters. Op de stoep voor het Okura-hotel, waar zo’n honderd demonstranten zich lieten horen, maar ook binnen, waar activistische aandeelhouders kritische vragen stelden. Een aantal van die aandeelhouders werd overigens niet toegelaten, waarschijnlijk uit angst voor acties tijdens de vergadering. Vier van de tien mochten na enig gedoe uiteindelijk toch naar binnen.
EADS staat voor European Aeronautical, Defence and Space company en is de op een na grootste wapenfabrikant van Europa en de nummer zeven van de wereld. Het internationale hoofdkantoor staat in Leiden, op het terrein van het vroegere Fokker Space, tegenwoordig een onderdeel van Astrium, de ruimtevaartdivisie van EADS die ook kernwapens maakt.0
Bij het publiek is EADS het meest bekend als moederconcern van vliegtuigbouwer Airbus. In de militaire wereld staat het bedrijf hoog aangeschreven als fabrikant van allerhande dodelijk wapentuig: van de Eurofighter straaljager en de Tigre gevechtshelikopter, maar ook van een reeks bommen en raketten, inclusief kernwapens.
Crisis mede door dure wapens
In antwoord op vragen van een van onze kritische aandeelhouders over de bijdrage van EADS aan het Franse kernwapenprogramma, verklaarde vertrekkend directeur Louis Gallois ‘trots’ te zijn dat zijn bedrijf mocht bijdragen aan wat hij beschouwde als het ‘erfgoed van De Gaulle’. Maar Zuid-Europese landen betalen op dit moment de prijs voor structureel veel te dure wapenaankopen. Spanje bijvoorbeeld heeft de laatste jaren zijn defensie ‘opgeleukt’, wat het land 35 miljard euro heeft gekost. Nu de crisis hard toeslaat wordt afbetaling een probleem. Vorig jaar bleek al dat Spanje problemen heeft om Eurofighter-betalingen ter waarde van een miljard euro aan EADS te voldoen.
Tijdens de aandeelhoudersvergadering werden verder ook vragen gesteld over de verkopen van wapentuig aan Indonesië en Libië. Zoals met de meeste kritische vragen wimpelde de top van EADS elke verantwoordelijkheid af. Die lag bij de overheden die de export goedkeuren, en bij de overheden die de wapens gebruiken. Niettemin schrijft EADS in zijn duurzaamheidsrapport: “Bedrijven moeten er voor moeten zorgen dat ze niet medeplichtig zijn aan mensenrechtenschendingen.” Dit soort rapporten wordt kennelijk vooral voor de bühne geschreven. Onlangs nog tekende EADS een aantal grote contracten op een wapenbeurs in Kazachstan, een dictatuur die dankzij de rijkdom aan fossiele brandstoffen zich steeds meer militair profileert en lak heeft aan basale mensenrechten. Begin dit jaar werden bij stakingsprotesten zeventien demonstranten gedood door veiligheidstroepen.
Misleidende hulpverlening
In een alternatief EADS jaarverslag, dat we schreven in de aanloop naar de aandeelhoudersvergadering, beschrijven we ook hoe EADS op wapenbeurzen wereldwijd wapens probeert te slijten, hoe het zich met misleidende reclame als humanitair hulpverlener voordoet en hoe het betrokken is bij een reeks aan corruptieschandalen. En hoe met het geld dat EADS aan de wapenhandel verdient zoveel nuttiger dingen gedaan hadden kunnen worden. Zoals het geven van basisonderwijs aan alle kinderen die dat nu niet krijgen. Of het geven van noodhulp aan mensen die bijna doodgaan van de honger.
Hoewel EADS zich tijdens de aandeelhoudersvergadering ongevoelig toonde voor onze zorgen over de door hun gebouwde en verkochte wapens, gaan we de komende maanden verder met onze campagne tegen EADS. Nu steeds meer financiële instellingen zich de afgelopen jaren hebben ontdaan van hun aandelen in EADS, vooral vanwege hun betrokkenheid bij de productie van kernwapens, willen we dit jaar een handvol grote pensioenfondsen die dat nog niet hebben gedaan alsnog bewegen om uit EADS te stappen. Het gaat hierbij ondermeer om vier van de vijf grootste Nederlandse pensioenfondsen: het ABP (ambtenaren en o.a. leraren), het pensioenfonds voor de Bouw (BPF Bouw), het pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT) en het pensioenfonds van de Metalektro (PME). De belegging van het ABP is volgens de meest recente informatie 49 miljoen euro waard.
Van de volgende pensioenfondsen is bekend dat ze bewust geen aandeel meer hebben in EADS:
– Pensioenfonds Architectenbureaus
– Pensioenfonds Horeca & Catering
– Pensioenfonds PNO Media
– Spoorwegpensioenfonds
– Stichting Pensioenfonds Openbaar Vervoer
– Pensioenfonds Zorg en Welzijn
– KPN Pensioen
– Pensioenfonds ING
– Bedrijfstakpensioenfonds voor het Levensmiddelenbedrijf
– Pensioenfonds PostNL
– Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw
– Bedrijfstakpensioenfonds voor het Kappersbedrijf
– Pensioenfonds voor de Tandtechniek
– Pensioenfonds Wonen
– Bedrijfstakpensioenfonds Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf
door Frank Slijper
