Persbericht – 28 Januari 2014 – De publicatie van het “Vijftiende jaarverslag over exportcontrole militaire goederen en technologie” toont dat landen van de Europese Unie (EU) in 2012 voor €39.9 miljard aan wapenexportvergunningen hebben afgegeven, waaronder het recordbedrag van €9.7 miljard aan exportvergunningen voor het Midden Oosten, een toename van 22% ten opzichte van 2011. Het Europees Netwerk tegen Wapenhandel heeft samen met de Campaign Against Arms Trade de cijfers in een doorzoekbare database gegoten.
Saudi-Arabië, de grootste klant van de Europese wapenindustrie, kocht voor meer dan €3.5 miljard aan wapens. De grootste exporteur was Frankrijk, die verantwoordelijk was voor €1.6 miljard van de export. De toegenomen wapenexport vond plaats ondanks de Arabische Lente en laat zien dat er weinig is veranderd in het wapenexportbeleid, met recordbedragen aan export in veel categorieën
Het was een recordjaar voor de export van kleine wapens naar het Midden Oosten, die een waarde bereikte van bijna €265 miljoen. Het was ook een recordjaar voor de verkoop voor geschut en munitie naar de regio, met een waarde van €1.2 miljard en €448 miljard respectievelijk.
In totaal werden er 4,705 wapenexportvergunningen voor het Midden-Oosten afgegeven en slechts 100 geweigerd.
Wendela de Vries van de Campagne tegen Wapenhandel reageert: “Er komen Europese parlementsverkiezingen aan. We doen een beroep op Europese parlementsleden om hun verantwoordelijkheid te tonen voor mensenrechten, vrede en veiligheid door dit rapport in te brengen in het Europees parlement. De toenemende Europese wapenexport naar het Midden Oosten is een belangrijk onderwerp dat de afgevaardigden van de Europese burgers aan de orde moeten stellen.”
Ondanks vijandigheden tussen Israël en Gaza in maart en oktober 2012 namen militaire exportvergunningen voor Israël toe van €157 miljoen naar €613 miljoen, een groei van 290%. Deze groei werd vooral veroorzaakt door de verkoop van Alenia Aermacchi M-346 trainingsvliegtuigen door Italië ter waarde van €472 miljoen: in ruil heeft Italië toegezegd voor eenzelfde bedrag aan militair materieel in Israël te kopen.
De verkoop van wapens naar Libië gaat door, na de militaire interventie in 2011, en bereikte een waarde van meer dan €22.5 miljoen. Wapenexport naar Egypte nam met 20% toe tot €363 miljoen.
De cijfers betreffen alleen vergunningen waarvan de totale waarden bekend zijn, dus lang niet alle vergunningen, hetgeen betekent dat de cijfers de minimale export laten zien. De belangrijkste EU wapenexporteurs in 2012 zijn:
1. Frankrijk (€13.7 miljard)
2. Spanje (€7.7 miljard)
3. Duitsland (€4.7 miljard)
4. Italië (€4.1 miljard)
5. Verenigd Koninkrijk (€2.6 miljard).
Deze vijf landen waren goed voor meer dan 80% van de EU wapenexport.
Het heeft de EU 13 maanden gekost om het rapport samen te stellen, vredesactivisten roepen de EU op om de wapenexportcijfers voortaan binnen zes maanden te publiceren. In het EU rapport komen de cijfers van het Globale Totaal niet overeen met de som van de cijfers van afzonderlijke lidstaten. Ook de som van de cijfers voor regio’s komt niet overeen met het Globaal Totaal.
Giorgio Beretta van het Italiaans Netwerk voor Ontwapening zegt: “Dit rapport, dat is gepubliceerd met grote vertraging en zonder enige publiciteit van de kant van de Commissie, kent nogal wat tekortkomingen. Er ontbreken gegevens in het rapport, onder meer van de belangrijke wapenexporteurs Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Ook hebben Frankrijk en Italië, twee belangrijke exporteurs, geen cijfers openbaar gemaakt over de specifieke wapensystemen die ze verkocht hebben, zodat onmogelijk is na te gaan wat ze precies verkocht hebben. Dit gebrek aan transparantie is onacceptabel.”
Overige relevante cijfers:
In 2012 verleende de EU voor €39 miljard aan wapenexportvergunningen – een toename van 5% sinds 2011.
Oman en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) waren ook belangrijke klanten, die respectievelijk meer dan €2.2 miljard en €1.5 miljard aan wapens kochten.
Van de 51 autoritaire regimes, die worden genoemd in de Economist Intelligence Unit’s Democracy Index 2012 , hebben er 43 in de EU wapens kunnen kopen.
Er zijn nog steeds wapens verkocht aan spanningsgebieden zoals India (€1.7 miljard) en Pakistan (€377 miljoen). De export naar China bedroeg €174 miljoen.
De exportwaarde van vliegtuigen bereikte de recordhoogte van €18 miljard, met Spanje als grootste exporteur en Brazilië als grootste niet-Europese klant.
In totaal werden door alle EU-landen samen 47,868 wapenexportvergunningen afgegeven, terwijl er slechts 459 geweigerd werden. Het rapport meldt 27 weigeringen voor export naar Bahrein, 25 weigeringen voor Rusland en 24 voor China en Egypte.
België, Denemarken, Duitsland, Polen, Griekenland, Ierland en het Verenigd Koninkrijk verstrekken geen gegevens over leveringen die volgen op exportvergunningen, terwijl Frankrijk en Italië alleen totale waarden geven zonder in categorieën te specificeren.
Het rapport vermeldt ook exportvergunningen naar enkele landen waarvoor een EU wapenembargo geldt: Afghanistan, Birma, Wit-Rusland, China, Eritrea, Ivoorkust, Democratische Republiek Congo, Guinea, Irak, Libanon, Liberia, Libië, Somalië, Zuid Soedan, Syrië en Zimbabwe. Een noot legt uit dat “exporten naar bestemmingen waarvoor een wapenembargo geldt voldoen aan de voorwaarden, condities en mogelijke uitzonderingen zoals beschreven in de besluitvorming over deze embargo’s” (p.8). In het bijzonder, de bijna €7 miljoen aan “voertuigen” uit Duitsland naar Syrië hebben betrekking op “cross country voertuigen” voor VN medewerkers en EU delegaties (p. 493).
Dit is een gezamenlijk persbericht van groepen uit het Europees Netwerk tegen Wapenhandel
Aktion Aufschrei – Stoppt den Waffenhandel! (Germany) – Christine Hoffman
Campaign Against Arms Trade (UK) – Andrew Smith
Campagne Tegen Wapenhandel (The Netherlands) – Wendela de Vries
Centre d’Estudis per la Pau JM Delàs (Spain) – Jordi Calvo
Rete Italiana per il Disarmo (Italy) – Francesco Vignarca
Swedish Peace and Arbitration Society, SPAS (Sweden) – Linda Åkerström
Vredesactie (België) – Tom Cox
Peace Union (Finland) – Laura Lodenius
Zie ook www.enaat.org
