EU rapport wapenexport incompleet, foutief en laat
10 januari 2013 – Persbericht internationale groepen tegen wapenhandel.
Het veertiende jaarrapport over de wapenexport vanuit de Europese Unie laat zien dat de lidstaten in 2011 wapenexporten ter waarde van 37,5 miljard euro goedkeurden, een stijging van bijna twintig procent ten opzichte van 2010. De grootste en snelst groeiende afzetgebieden zijn het Midden-Oosten en Azie, inclusief landen die in 2011 betrokken waren bij de Arabische Lente. Saoedi-Arabië streefde de Verenigde Staten voorbij als belangrijkste klant van Europese wapenfabrikanten. De EU publiceerde haar rapport op 14 december, zonder er verder ruchtbaarheid aan te geven. Organisaties betrokken bij het European Network Against Arms Trade (ENAAT) vinden dat het rapport vele tekortkomingen telt.
“Het rapport is een enorm document dat barst van de cijfers, maar geen enkele analyse geeft van de inhoud. Net als in voorgaande jaren is het rapport incompleet en ontbreken bijvoorbeeld cijfers over daadwerkelijke leveranties”, zegt wapenhandelonderzoeker Giorgio Beretta van Rete Italiana per il Disarmo.
Hij is kritisch over het gebrek aan transparantie in het EU rapport en de tijd die het heeft gekost om de inmiddels verouderde statistieken te publiceren. “Het duurt een vol jaar voor Europese officials om nationale gegevens te ontvangen en verwerken. Rapportages over de export van landbouwproducten komen stukken sneller dan die over wapens.”
Wendela de Vries van de Campagne tegen Wapenhandel hoopt dat het rapport – anders dan andere jaren – tot discussie in het Europees Parlement leidt, vanwege het grote belang ten aanzien van mensenrechten, vrede en veiligheid. “Nu de EU nu tot het selecte gezelschap van Nobelprijswinnaars voor de Vrede is toegetreden, is er extra aanleiding voor actie om het gat te dichten tussen de vredesretoriek van de EU en de grote rol van Europa in de internationale wapenhandel”.
Het EU-rapport laat zien dat de belangrijkste EU wapenexporteurs van 2001 waren:
1. Frankrijk (€9,9 miljard)
2. Verenigd Koninkrijk (€7 miljard)
3. Duitsland (€5,4 miljard)
4. Italië (€5,2 miljard)
5. Spanje (€2,8 miljard).
Deze vijf landen zijn samen goed voor meer dan tachtig procent van de Europese wapenexport.
Abusievelijk zet het rapport de Nederlandse wapenexport op 415 miljoen euro. In oktober rapporteerde de Nederlandse regering nog aan de Tweede Kamer dat in 2011 exportvergunningen ter waarde van 715 miljoen euro waren goedgekeurd. Exportcijfers voor specifieke bestemmingen verschillen dan ook enorm tussen het Europese en het Nederlandse rapport. Het is volslagen onduidelijk waar dit aan te wijten is.
Andere opvallende cijfers uit het rapport zijn:
- In 2011 steeg de totale waarde van EU wapenexportvergunningen naar 37,5 miljard euro – 18,3% meer dan in 2010.
- Vergunningen voor wapenhandel met Azië stegen van 4,7 miljard euro in 2010 naar meer dan 5,5 miljard euro in 2011. Naar het Midden-Oosten steeg de handel van 6,6 naar bijna 8 miljard euro.
- Exporten naar Noord-Amerika en Latijns-Amerika daalden.
- Saoedi-Arabië was de grootste afzonderlijke bestemming vanuit de EU met wapenaankopen ter waarde van 4,2 miljard euro, vooral te danken aan het VK, dat Eurofighter gevechtsvliegtuigen ter waarde van 2 miljard euro verkocht.
- De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) was ook een belangrijke afnemer met meer dan 1,9 miljard euro.
- Er was een lichte daling in de export naar Noord-Afrika in vergelijking met 2010. Ondanks de Arabische Lente en het stopzetten van sommige wapenexporten, werden exportvergunningen verstrekt voor Egypte (303 miljoen euro), Libië (34 miljoen euro) en Tunesië (16,5 miljoen euro). Ook waren er exporten naar grondstofrijke landen als Algerije (815 miljoen euro, vooral uit Italie) en Marokko (335 miljoen euro, vooral uit Frankrijk).
- Wapens gaan nog steeds naar andere spanningsgebieden, zoals India (1,5 miljard euro) en Pakistan (410 miljoen euro). Zelfs Afghanistan – een land waartegen een gedeeltelijk wapenembargo loopt – boekte met 465 miljoen euro in 2011 een record aan deals met Europa.
- Er werden in 2011 48.123 vergunningen voor wapenexporten aangevraagd; slechts 379 vergunningen werden geweigerd. Het rapport splitst die als volgt uit: 94 voor niet-EU landen in Europa; 74 voor het Midden-Oosten; 67 voor noord Afrika; 52 voor Afrika bezuiden de Sahara; 40 voor noordoost Azië; 38 voor zuid Azië; 31 voor zuidoost Azië; 16 voor centraal Azië; 15 voor Zuid-Amerika; 11 voor Centraal-Amerika en de Caraïben.
Ondertekend:
Aktion Aufschrei – Stoppt den Waffenhandel! Germany – Paul Russmann, Jürgen Grässlin
Bremen foundation for arms conversion and peace research, Germany – Andrea Kolling
Campaign Against Arms Trade, UK – Kaye Stearman
Campagne tegen Wapenhandel, The Netherlands – Wendela de Vries
Centre d’Estudis per la Pau JM Delàs, Spain – Jordi Calvo
International Peace Bureau, Geneva – Colin Archer
Nesehnutì Czech Republic – Peter Tkáč
Norwegian Peace Association – Hannah Eline Ander
Rete Italiana per il Disarmo Italy – Giorgio Beretta
Vredesactie Belgium – Hans Lammerant
