Springstof, Vredesmagazine nr.3 2011
Conferentie wapenindustrie op geheime locatie in Amsterdam
Op 9 juni vond in Amsterdam de derde ‘Netherlands Offsets Conference’ plaats.Deze conferentie richt zich op wapenfabrikanten in binnen- en buitenland die te maken hebben zogenaamde compensatieverplichtingen. Dat zit zo: voor elk wapensysteem dat Nederland in het buitenland koopt verplicht het de producent om voor een gelijk bedrag orders in Nederland te plaatsen (compensatieorders), liefst door Nederlandse bedrijven mee te laten bouwen aan het betreffende systeem. Op die manier proberen vooral kleine en opkomende industrielanden die zelf (nog) geen alomvattende wapenindustrie hebben deze in stand te houden of op te bouwen.
Een paar van de grootste internationale bedrijven waren aanwezig, zoals het Amerikaanse Lockheed Martin (F-16 en JSF) en Northrop Grumman (ondermeer onbemande vliegtuigen). Prominent op de sprekerslijst was het Israëlische bedrijf Elbit, omstreden vanwege de technologie die het levert ter bewaking van de illegale Israëlisch-Palestijnse muur en ook vanwege de ‘drones’ – de onbemande vliegtuigen van het type Hermes 450 die bijvoorbeeld in de Gaza oorlog van 2009/2010 door het leger werden gebruikt voor bombardementen en moordaanslagen. Elbit verdient ook al jaren goed aan orders van de Nederlandse krijgsmacht: ‘battlefield management systems’ voor pantservoertuigen en de nu af te stoten Leopard tanks. Het pensioenfonds van de Noorse overheid, een van de grootste ter wereld en een voorloper op het gebied van ethische normen bij beleggingen, heeft Elbit vanwege diens rol bij de scheidingsmuur uitgesloten van beleggingen.
Normaal vinden dergelijke conferenties, net als wapenbeurzen, in betrekkelijke openheid plaats. Zo niet in dit geval. Pas na registratie en betaling van de 445 euro entreegeld aan het organiserende Finca Defence Marketing wordt de precieze locatie van de conferentie bekend gemaakt. Vorig jaar voerde de Campagne tegen Wapenhandel actie tegen de aanwezigheid van de conferentie in Amsterdam. Na vragen in de gemeenteraad handhaafde interim-burgemeester Asscher het standpunt van zijn voorganger Cohen dat dergelijke bijeenkomsten indruisen tegen Amsterdams beleid tegen agressie en geweld. Om die reden noemde hij de conferentie op Amsterdamse bodem “onwenselijk”. Niettemin voegde hij er aan toe geen gronden te hebben om ze te verbieden.
(met dank aan Mark Akkerman)
Nederlandse wapens naar Thailand ondanks grensconflict
In de eerste maanden van dit jaar laaide een jarenlang sluimerend conflict langs de grens tussen Cambodja en Thailand weer op; beide partijen beweren dat de ander is begonnen. Van beide kanten is geschoten met klein en groot geschut. Thailand kreeg zware kritiek over zich heen toen bleek dat het ook clusterbommen had afgevuurd, in weerwil van groeiende internationale consensus over het uitbannen van dit soort munitie. Enkele militairen zijn omgekomen en tienduizenden burgers sloegen op de vlucht. Hoewel de strijd sinds begin mei geluwd is blijft de kwestie onopgelost. Indonesische bemiddeling mocht vooralsnog niet baten.
De strijd draait om een gebied rond de 11e-eeuwse tempel van Preah Vihear, die zwaar beschadigd zou zijn geraakt. Het Internationaal Gerechtshof wees in 1962 de tempel toe aan Cambodja, maar regelde niet het grondgebied eromheen. Toen UNESCO de tempel in 2008 de status van werelderfgoed gaf laaide het conflict weer op. Eind april breidde de strijd zich uit naar de 160 kilometer verder gelegen tempel van Ta Krabey en Ta Moan. Delen van het grensgebied tussen beide landen zijn nooit duidelijk gemarkeerd.
De Thaise ‘geelhemden’ van de uiterst nationalistische PAD eisten een steviger optreden van het leger en het opstappen van premier Abhisit Vejjajiva.
Op 3 juli zijn er parlementsverkiezingen in Thailand en in de aanloop zijn geruchten over couppogingen niet van de lucht. Niet zo vreemd ook: sinds de revolutie van 1932 greep het leger achttien keer de macht, voor het laatst in 2006.
Al met al een ver van vreedzame situatie, maar de Nederlandse regering ziet al jaren geen enkel probleem in wapenexporten naar Thailand. De afgelopen vijf jaar gaf het vergunningen voor wapenleveranties met een totale waarde van meer dan vijftig miljoen euro, vooral voor radar en vuurleidingapparatuur verkocht door Thales Nederland. In april – toen het tempelconflict in alle hevigheid woedde – meldde het bedrijf uit Hengelo nog dat het met succes Flycatcher vuurleiding moderniseert voor de Thaise landmacht. Eind maart hadden Thales en locale partner Loxley de luchtafweer op een Thais schietterrein getest. Volgens het Thaise leger was de Flycatcher niet eerder zo succesvol geweest.
Verkopen of verschroten
Veel landen in Europa bezuinigen momenteel op Defensie, zo ook Nederland. Bewapening wordt versneld afgeschreven of helemaal afgeschaft. Dat creëert een fors aanbod op de internationale markt voor tweedehands wapens. Wapenhandelaren klagen al dat het grote aanbod de prijs begint te drukken.
Ook Nederland zal een deel van zijn nu op non-actief gestelde wapensystemen willen verkopen. De afgelopen jaren verkocht ons land grote hoeveelheden tweedehands materieel aan Chili, Peru, Jordanië, Egypte en Bahrein. Vooral bij die laatste twee bestemmingen werd pijnlijk duidelijk wat de consequenties van onze export kunnen zijn, toen het leger werd ingezet tegen burgerdemonstranten. Als Nederland dictators bewapent, kan het zichzelf medeplichtig maken aan mensenrechtenschendingen.
Als de politie nieuwe dienstpistolen aanschaft, worden de oude wapens verschroot, zodat ze niet in verkeerde handen kunnen vallen. Wij vinden dat ook een goed idee voor wapens die Defensie afschaft. Bij de huidige hoge oud-ijzerprijs kan dat de schatkist nog best wat opleveren.
(Wendela de Vries, Volkskrant opinie, 11 mei 2011)
Samenstelling Frank Slijper (Campagne tegen Wapenhandel)
