Toespraak 28 maart, Russisch Handelsagentschap Museumplein
Nog steeds is het oorlog. Nog steeds zitten mensen in de schuilkelder. Worden steden beschoten. Het voelt zo machteloos. Elke keer als je het nieuws ziet of leest. Veel mensen willen het niet eens meer weten. Maar wij staan hier weer. Uit solidariteit. En omdat we willen dat onze regering met verstand reageert.
De westerse landen moeten alles doen om te de-escaleren. Om ruimte te maken voor onderhandelingen. En om te voorkomen dat deze oorlog per ongeluk of met opzet ontaard in een kernoorlog. Gek genoeg denkt de vredesbeweging daar hetzelfde over als sommige militaire ijzervreters. Die waarschuwen ook dat we heel voorzichtig moeten zijn. Het afdwingen van een no-fly zone, hoe graag we dat ook zouden willen voor de Oekrainers, is gevaarlijk. Conflicten kunnen ineens heel snel escaleren, uit de hand lopen. En als je weet hoeveel kernwapens er op scherp staan, zowel in oost als in west, dan weet je dat we heel voorzichtig moeten zijn. Het is een gevaarlijke tijd, voor de hele planeet.
Maar ik kan me voorstellen dat als je uit Oekraine komt en je oude ouders zitten in een schuilkelder, dat je daar schijt aan hebt. Dan wil je NU ingrijpen. Dan wil je dat er wapens geleverd worden. Dan wil je dat de NAVO optreedt. En ook veel mensen in Polen en de Baltische staten voelen dat zo. Maar je moet ook kijken wat mensen van vredesbewegingen zeggen in de Baltische staten, in Finland. Die zeggen net als wij: hou alsjeblieft het hoofd koel. Denk na. Zoek naar vrede. Er is geen simpele snelle oplossing. Ook al zouden we dat graag willen.
We moeten onze leiders in de gaten houden. De afgelopen week heeft Biden in Polen gehint dat Poetin weg moet. ‘Regime change’, een andere regering in Rusland. Later werd vanuit het Pentagon ontkent dat Biden dat bedoelde. Alsof een zo ervaren politicus zo’n uitspraak per ongeluk doet. Het was ontzettend dom. En het tegenovergestelde van de-escaleren.
Ik zou Poetin ook heel graag van zijn troon schoppen. Maar ik wil in de allereerste plaats het geweld in Oekraine stoppen. Dreigen naar Poetin helpt daar niet bij. Een bange tsaar maakt rare sprongen. Het beperkt juist de ruimte voor onderhandelen. En bovendien: Poetin van zijn troon schoppen moet door Russen gedaan worden, niet door Biden. Regime change door Amerikanen, daar hebben we niet zulke goede ervaringen mee.
De aankondiging van NAVO landen dat ze zich sterker gaan bewapenen is ook niet echt de-escalerend. De NAVO is al heel erg zwaar bewapend, de NAVO is de allergrootste militaire macht van de wereld. Technologisch, militair, economisch.
De Telegraaf wist te melden dat pensioenfondsen wel wat voelden voor extra investeringen in de wapenindustrie. Dus dat u het vast weet, uw pensioengeld gaat mogelijk binnenkort in wapens gestopt worden.
Wat wel helpt om Poetin te stoppen is de financiering van zijn oorlog afsnijden. Europa wil versneld van Russisch gas en Russische olie af. Die Russische olie wordt trouwens op grote schaal overgeslagen hier in de haven van Amsterdam. Het Internationaal Energie Agentschap heeft een paar dagen geleden een rapport uitgebracht met heel veel mogelijkheden om brandstof te besparen. Onder meer met simpel uitvoerbare maatregelen als het beperken van maximumsnelheid kan je al snel veel besparen. Maar onze regering kiest niet voor besparen, maar voor investeren in LNG, vloeibaar gas. – Vroeger heette dat schaliegas maar die naam kreeg een wat slechte klank dus nu heet het LNG, vloeibaar gas – Terwijl we midden in een klimaatcrisis zitten gaan we investeren in een nieuwe fossiele brandstof. Dat wordt gepresenteerd als tijdelijke oplossing, maar kom op, zo’n investering willen ze terugverdienen.
We leven in een hele gevaarlijke tijd. We zitten midden in een klimaatcrisis. En de optie om kernwapens te gebruiken ligt weer open op tafel.
We staan hier met een heel klein groepje mensen, en we voelen ons machteloos. Maar wij kunnen ons tenminste laten horen. Wij hebben die mogelijkheid. Dan moeten we dat ook doen. Stel je voor dat er helemaal geen protest was. Dat niemand zich solidair verklaarde, en dat niemand de regering op de vingers keek.
We moeten moeten hier staan, hoe klein het ook lijkt. En vergis je niet, we worden wel degelijk gehoord en gezien.
