Oude liefde roest niet
Wapenhandelpagina VD AMOK nr.3 2003
Begin september organiseerde ‘Dr. A.Q. Khan Research Laboratories’ het achtste International Symposium on Advanced Materials – kortweg ISAM-2003 – in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. Het lab is Pakistan’s belangrijkste nucleaire onderzoekscentrum en werd in de jaren zeventig opgericht door de ‘vader van de Pakistaanse kernbom’, Abdul Qadeer Khan. In Nederland maakte hij furore als atoomspion in dienst van Stork’s Fysisch Dynamisch Onderzoekscentrum in Amsterdam en Urenco’s ultracentrifugefabriek UCN in Almelo. Eerder al had hij universiteiten in Berlijn, Delft en Leuven doorlopen. In 1975 besefte Khan zat zijn jacht op nucleaire technologie teveel in het oog begon te lopen en verliet in allerijl Nederland. In Pakistan wachtte hem een glansrijke carrière als ’s lands belangrijkste nucleaire baas. Met een serie kernproeven ging in 1998 zijn grote droom in vervulling – Pakistan was klaar voor de bom. Al die jaren heeft Khan zwaar moeten leunen op buitenlandse leveranciers voor de benodigde materialen en technologie. Daarbij kon hij vertrouwen op een paar Nederlandse vrienden. Twee daarvan blijken nog steeds nauw met Khan in contact te staan: oud-studiegenoot Henk Slebos en zijn professor in Leuven, Martin Brabers.
Brabers heeft zitting in het ‘internationale wetenschappelijk comité’ van het symposium. Jarenlang werkte hij nauw samen met Khan; samen schreven ze in 1972 het boek ‘Topics in Physical Metallurgy’. Brabers zegt het als een levenslange plicht te beschouwen om oud-studenten te helpen. Slebos is het vooral om het geld te doen en schuwt de risico’s daarbij niet. Slechts eenmaal hoeft hij daarvoor te boeten. In 1985 wordt hij veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf wegens illegale handel met Pakistan. Vijf jaar eerder komt hij met de schrik vrij dankzij een maas in de wet. De export naar Pakistan van 6.500 speciale buizen voor het ultracentrifuge procédé blijft onbestraft. In 1998 blijken vijf zendingen van Slebos met bestemming Pakistan op diverse luchthavens aan de ketting te liggen vanwege onvolledige exportpapieren. Vanwege het pas ingestelde wapenembargo halen hun eindbestemming waarschijnlijk nooit. Anno 2003 treedt zijn bedrijf Slebos Research (voor “hard-to-find-materials”, aldus zijn website) op als geldschieter van ISAM. Samen met de Saoedische ‘Islamic Development Bank’ en een groot aantal vooral Pakistaanse bedrijven staat hij op de lijst sponsors van het symposium. Op die lijst staat overigens ook ‘Gemco Pakistan (Pvt.) Ltd’. Hoewel de activiteiten van Pakistan’s Gemco vrijwel identiek zijn aan die van Gemco uit Eindhoven, zegt directeur Van Gemert van niets te weten.
De vraag is nu welke positie de overheid hierin heeft. Wat vindt die van dergelijke financiële en wetenschappelijke banden vanuit Nederland met Pakistan’s kernwapenlaboratorium. Gesteld dat dergelijke samenwerking niet toejuicht wordt, is het de vraag welke juridische mogelijkheden ze heeft om daartegen iets te ondernemen. PvdA, SP en Groenlinks hebben de regering om opheldering gevraagd.
Zie ook: persbericht
Frank Slijper
