Pakistan koopt via omweg Nederlandse oorlogsschepen en militaire elektronica
Uit VD AMOK nr. 2, 2006
Nadat wapenverkopen aan India en Pakistan jarenlange taboe waren vanwege de kernproeven van beide landen in 1998, is sinds 11 september 2001 de deur langzaam opengegaan. Eerst via de achterdeur, maar sinds 2003 ook openlijk. Behalve naleveranties en vervolgorders staat Den Haag sinds kort ook nieuwe orders toe. De enige hindernis waar wapenhandelaren voor hoeven vrezen is de zogenaamde ‘Kasjmir-toets’ die ambtenaren hanteren. Ondanks de gewapende vrede tussen beide landen staan hun troepen nog altijd tot de tanden bewapend tegenover elkaar aan de bestandslijn in de betwiste deelstaat. Als directe inzet op dat strijdtoneel in Den Haag onwaarschijnlijk wordt geacht staat wapenexporteurs nog maar weinig in de weg.
En dat komt goed uit want de aartsvijanden zijn momenteel bezig met een grote bewapeningsronde. Om gelijke tred te houden met buurland India – al jaren ’s wereld tweede wapenimporteur – heeft Pakistan de afgelopen maanden voor enkele miljarden euro’s bestellingen in het buitenland geplaatst. Na de vernietigende aardbeving van eind vorig jaar werd nog een tijd de hand op de knip gehouden – grote wapenaankopen plegen als de halve wereld beelden van dakloze slachtoffers in de vrieskou bij het journaal gepresenteerd krijgt, dat vond men niet zo kies. Inmiddels is dat station gepasseerd en heeft het regime van Pervez Musharraf mega-orders geplaatst bij de VS (F-16s en Harpoon-raketten), Zweden (Erieye spionagevliegtuigen) en China (gevechtsvliegtuigen en fregatten). Deels worden die aankopen betaald met Amerikaanse militaire steun, deels komen ze bovenop een al torenhoge schuldenlast.
Ook Nederland doet mee aan de hernieuwde wapenwedloop tussen India en Pakistan. Het is betrokken bij twee grote marineorders waar op het moment van schrijven nog formele toestemming voor moet worden gegeven.
In het eerste geval gaat het om vier van oorsprong Nederlandse fregatten die Griekenland van plan is aan Pakistan door te verkopen. De oorlogsschepen behoren tot de Kortenaer-klasse, waarvan Griekenland er de afgelopen jaren tien van Nederland heeft overgenomen. De schepen waren eerder in dienst van de Nederlandse marine en zijn gebouwd door de scheepswerven KMS de Schelde en Wilton Fijenoord. Volgens militair vakblad Jane’s Defence Weekly wacht Griekenland nu op de vereiste toestemming van Den Haag. Later dit jaar hoopt Pakistan de eerste fregatten al te ontvangen. De order is in mei tot stand gekomen tijdens een bezoek van de Pakistaanse premier aan Griekenland. Onbekend is hoeveel geld met de verkoop is gemoeid.
In het tweede geval levert de Hengelose wapenproducent Thales Nederland militaire elektronica die geïnstalleerd wordt op nog eens vier fregatten, die momenteel voor Pakistan in China worden gebouwd. De levering van deze zogeheten Link-Y Data Link systemen plus bijbehorende training en logistieke diensten is in oktober 2005 bij exportkredietverzekeraar Atradius herverzekerd voor een bedrag van 2,6 miljoen euro. Mocht Pakistan in gebreke blijven staat de Nederlandse schatkist voor dit bedrag garant.
Veel westerse regeringen beschouwen couppleger Musharraf echter als belangrijke bondgenoot in het kader van de strijd tegen het terrorisme. Onder dat mom wordt het uitblijven van democratische hervormingen stilzwijgend getolereerd. Hoewel een groot deel van de bevolking onder de armoedegrens leeft, geeft Pakistan ruim 4 procent van het BNP uit aan het militaire apparaat. Daarmee wordt niet alleen de strijd tegen Taliban en al-Qaida strijders bekostigd, maar ook het sluimerende conflict tussen India en Pakistan. Hoewel het de afgelopen jaren tamelijk rustig is geweest tussen beide, baart de huidige bewapeningsronde grote zorgen. Incidenten in het recente verleden hebben bewezen dat de situatie gemakkelijk kan escaleren.
(VPRO’s Argos, radio 1, 16 juni 2006 (www.ochtenden.nl); Rahul Bedi, “Pakistan plans to bolster navy”, Jane’s Defence Weekly, 24 mei 2006; “US plans missile sales to Pakistan”, ISN Security Watch, 2 juni 2006; “Pakistan Raises Defense Spending by 3.78 Percent”, Reuters, 5 juni 2006; Pierre Tran, “France Oks Sub Talks With Pakistan”, Defense News, 5 juni 2006.)
