9 september 2014 — Hoewel Europese regels de wapenexport naar mensenrechtenschenders en conflictregio’s aan banden beogen te leggen, heeft Nederland in 2013 voor 116,63 miljoen euro aan wapenexportvergunningen verstrekt voor landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Dat schrijft Stop Wapenhandel in de vandaag verschenen ‘Analyse Nederlandse wapenexport 2013‘.
Van het voornemen lessen te trekken uit de inzet van Nederlandse wapens tegen burgers tijdens de Arabische Lente is weinig te merken. Alleen voor de uitvoer van munitie naar Saoedi-Arabië en een communicatiesysteem voor Egypte werden in 2013 vergunningen geweigerd.
Dat Nederland voor het eerst sinds jaren niet meer in de top-tien van grootste wapenexporterende landen staan (nu een 13e plaats) komt niet omdat er minder export plaatsvindt (964 miljoen euro), maar omdat een aantal andere landen hun export fors hebben opgeschroefd. Economisch gezien is de wapenindustrie voor Nederland niet van groot belang; met een omzet van ruim 3 miljard euro gaat het om net iets meer dan 0,5% van het BNP.
Aan Egypte, waar veiligheidstroepen volgens Human Right Watch in 2013 betrokken waren bij misdaad tegen de menselijkheid, levert Nederland voor 6 miljoen aan communicatietechnologie. Egypte heeft samen met de VAE ook luchtaanvallen op Libië uitgevoerd. Jordanië, dat grenst aan Syrië en geldt als doorvoerland voor wapens voor Syrische rebellen en ook als trainingsgebied wordt gebruikt, koopt een grote hoeveelheid tweedehands wapens van de Nederlandse krijgsmacht.
Aan diverse landen (Turkije, China, Saudi-Arabië) levert Nederland ‘onderdelen en componenten voor wapens en munitie’. Omdat alleen totaaloverzichten worden gepubliceerd en de regering, ondanks toezeggingen aan de Tweede Kamer, in gebreke blijft bij het openbaar maken van individuele exportvergunningen, is onmogelijk vast te stellen om wat voor materieel het precies gaat. Zo komt de controlerende taak van de Tweede Kamer in het geding.
Stop Wapenhandel pleit ervoor dat het wapenexportbeleid wordt ingevuld vanuit mensenrechten, veiligheid en ontwikkeling. Nu gaat het teveel een kant op van machtspolitiek en economisch gewin. Ook pleit Stop Wapenhandel voor een notitie over spanningsgebieden, en het einde van wapenexport aan landen in het Midden-Oosten die leveren aan Syrische rebellen.
Op de foto: Jordanese militairen volgen een train-de-trainerscursus in het gebruik van het Cheetah-luchtdoelgeschut bij de Nederlandse landmacht. In 2013 verkocht Defensie 60 Cheetahs aan Jordanie.
