Raketten of rekenschriften? Literatuuroverzicht

De afgelopen jaren is er veel geschreven over de relatie tussen bewapening en ontwikkeling, over corruptie bij het tot stand komen van militaire deals en over exportkredieten voor militaire exporten naar ontwikkelingslanden. Veel is in het engels, enkele rapporten en met name artikelen zijn in het Nederlands. Een overzicht.

Shooting Down the MDGs How irresponsible arms transfers undermine development goals.

Oxfam International Oktober 2008
Onverantwoordelijke wapenhandel ondermijnt in veel ontwikkelingslanden de kansen op het halen van de Milleniumdoelen. Dit rapport toont aan hoe dat gebeurt in delen van Azie, Latijns Amerika en Afrika – zowel door de verspilling van overheidsgeld als door het aanwakkeren van geweld en gewapend conflicten. Onverantwoordelijke militaire aankopen ondermijnen ontwikkelingsdoelen en het recht van burgers op economsiche, sociale en culturele ontwikkeling.

Wapenexport en Duurzame Ontwikkeling

Factsheet Campagne tegen Wapenhandel September 2008
Landen die zich committeren aan de Millenniumdoelen, zoals Nederland, zouden de wapenexport naar ontwikkelingslanden moeten ontmoedigen. In de praktijk blijkt de Nederlandse overheid echter weinig gebruik te maken van haar mogelijkheid om duurzame ontwikkeling te laten meewegen als criterium bij het afgeven van een wapenexportvergunning.

Fregatten voor Marokko

Factsheet Campagne tegen Wapenhandel Juli 2008
In februari 2008 werd in Casablanca een contract getekend tussen scheepswerf De Schelde en de Marokkaanse autoriteiten voor de bouw van drie SIGMA-fregatten. De marineschepen zullen worden uitgerust met Thales-elektronica en sensoren. Hoewel de prijs geheim is gehouden, wordt ervan uitgegaan dat de schepen Marokko meer dan een half miljard euro zullen kosten. De vraag is, of de Marokkaanse bevolking zit te wachten op zulke grote defensie-uitgaven.

European Export Credit Agencies and the financing of arms trade

European Network against Arms Trade (ENAAT) Juli 2007
Exportkredieten van de overheid zijn bedoelt om handel te bevorderen met economisch en/of politiek instabiele landen. Onderzoek toont aan hoe in 11 Europese landen exportkredieten voor een groot deel worden gebruikt voor het ondersteunen van wapenhandel. Vaak gaat het om wapenexporten naar landen met veel schulden of naar landen die bij conflicten betrokken zijn. In het onderzoek worden wet- en regelgeving van verschillende landen vergeleken Met bijlagen en tabellen.

Arms transfer decisions: Considering development

Oxfam Briefing Note Juni 2008
Het ontwrichtende effect van gewapend geweld overal ter wereld is welbekend. Het leidt tot sluiting van scholen, het verlamt gemeenschappen, belast de gezondheidszorg, ontmoedigt investeringen, en maakt het leven minder veilig. Uitgaven aan wapens en wapenwedlopen gaan ten koste van uitgaven aan bijvoorbeeld gezondheidszorg en onderwijs, en verleiden vaak tot corruptie.

Wapenkredieten remmen ontwikkelingsambities

Vice Versa, oktober 2007
Eenvijfde van de schuldenlast van ontwikkelingslanden wordt veroorzaakt door zichzelf niet terugverdienende militaire uitgaven. Nederland faciliteert militaire exporten door het beschikbaar stellen van exportkredieten. Dit is onverenigbaar met de kabinetsambitie om de Millenniumontwikkelingsdoelen te halen.

Financing misery with public money

European Network Against Arms Trade (ENAAT) Mei 2007
Door wapenexporten te financieren of te verzekeren dragen Europese landen bij aan conflicten en schulden. Mensen in ontwikkelingslanden betalen de prijs.

Opinie: stop steun levering fregatten aan Indonesie

BN/De Stem, September 2006

Indonesie heeft vier Nederlandse fregatten gekocht. Het exportkrediet dat de Nederlandse staat hiervoor heeft afgegeven heeft een waarde van ruim één miljard euro. Dat is meer dan de ontwikkelingshulp die het land de afgelopen tien jaar van Nederland ontving. Indonesië geeft jaarlijks meer uit aan schuldaflossingen dan aan onderwijs en gezondheidszorg bij elkaar.

Parallel markets: corruption in the international arms trade

Campaign Against Arms Trade. Juni 2005
Hoewel wapenhandel minder dan een half procent van de totale wereldhandel beslaat, is het verantwoordelijk voor de helft van alle corruptie wereldwijd. Corruptie is geen bijverschijnsel; het staat centraal in het wapenhandelbeleid. Zonder cooruptie zouden veel wapenexporten niet tot stand komen.

Guns or Growth. Assessing the impact of arms sales on sustainable development.
Oxfam International. Juni 2004

Excessieve en overbodige wapenaankopen doen een grote aanslag op schaarse middelen. Een aanslag die ontwikkelingslanden zich niet kunnen permitteren. Artikel 51 van het VN Handvest erkent het recht op zelfverdediging van alle lidstaten. Hetzelfde Handvest roept echter ook op tot recpect voor mensenrechten en vrijheden ten bate van economische en sociale vooruitgang en ontwikkeling. (Artikelen 1, 55 en 56) en het bereiken en bewaren van internationale vrede en veiligheid met zo min mogelijk beslag op menselijke en economische bronnen voor bewapening (Artikel 26).

Corruption in the official arms trade
Transparency International, April 2002

Transparency International probeert regeringen, defensie-industrie, wetenschappers en NGO’s bij elkaar te brengen om een oplossing te vinden voor de corruptie in de wapenindustrie. Het rapport geeft twaalf aanbevelingen voor hervorming van het defensie-exportbeleid, het aankoopbeleid, en voor de hervorming van handelsverdragen om de uitzonderingspositie van de defensie-industrie op te heffen.