Door Frank Slijper.
O.a. Protest havenarbeiders die wapens moeten lossen, en wapenbeurzen eindelijk verkocht.
Zuid-Afrikaanse havenarbeiders weigeren wapens voor Mugabe te lossen
In april vlak na de verkiezingen in Zimbabwe veroorzaakte een scheepsvracht wapens en munitie die van China onderweg was naar Harare grote beroering. Tegenstanders van Mugabe hadden in het parlement vlak daarvoor, na jarenlange alleenheerschappij van Mugabe’s ZANU-PF, de meerderheid behaald en in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen ging veteraan Morgan Tsvangirai aan kop. Met extra wapens zou Mugabe wel eens een ultieme poging kunnen ondernemen om zijn machtspositie te behouden. Zo werd verondersteld dat de wapens gebruikt zouden kunnen worden voor de bewapening van Mugabe getrouwe milities. De oppositie vreest toenemend geweld tegen de Zimbabwaanse oppositie in de aanloop naar de beslissende tweed ronde van de presidentsverkiezingen.
Het Chinese schip An Yue Jiang had ondermeer zes containers met 77 ton wapens aan boord, waaronder drie miljoen stuks munitie voor AK-47 Kalashnikovs, 2.500 mortieren en 1.500 RPG granaten. De Zuid-Afrikaanse staatssecretaris voor Defensie January Masilela, verantwoordelijk voor het wapenhandelbeleid, zag geen enkel bezwaar tegen de doorvoer via zijn land. “Dit is een normale transactie tussen twee soevereine staten, waar wij niet tussen hoeven te komen”, aldus Masilela, die al een doorvoervergunning had afgegeven. In binnen- en buitenland ligt de regering van Mbeki al langer onder vuur vanwege de steun aan Mugabe’s regime.
Maar toen het schip midden april in Durban wilde aanleggen voor verder vervoer van de vracht over land naar Zimbabwe, weigerden havenarbeiders, gesteund door de grootste transportvakbond en de kerken, het schip te lossen. De International Transport Workers Federation in Londen riep collega’s in Angola en Mozambique op het voorbeeld van de havenarbeiders in Durban te volgen, mocht het schip daar willen lossen. Ook Zambia’s president Levy Mwanawasa riep buurlanden op de vracht tegen te houden.
Ondertussen voerde de Southern African Litigation Centre een kort geding tegen de staat om de vracht tegen te houden. Net als in Europa staat het Zuid-Afrikaanse wapenexportbeleid geen wapenleveranties toe als daarbij het de kans bestaat dat die “bijdragen aan interne repressie”. Net als in Europa blijken die richtlijnen dus voor velerlei interpretatie vatbaar. De rechter stelde erkende dat de vracht bij zou kunnen dragen de “onderdrukking van mensenrechten en fundamentele vrijheden”, waarmee de dokwerkers zich ook juridisch gesteund wisten.
Het schip, in de pers inmiddels the ship of shame gedoopt, vertrok vervolgens richting Angola, een andere bondgenoot van Mugabe, maar verrassend genoeg gaf de regering daar geen toestemming de wapens uit te laden. Ondanks claims van Chinese autoriteiten dat het schip onverrichter zake met de wapens naar China is teruggevaren, lijkt de vracht toch gewoon Zimbabwe bereikt te hebben, zoals ook de regering in Harare zegt. Volgens de Schotse Sunday Herald heeft het Zuid-Afrikaans marineschip, de SAS Drakenberg, de An Yue Jiang op zee bijgetankt, waarna het via Kaap de Goede Hoop naar Ponto Negra in Congo-Brazzaville voer. Vandaar zouden de wapens met een in het VK geregistreerd vliegtuig van Avient Aviation naar Harare zijn gevlogen.
De roep om een VN-wapenembargo, geleid door de Britse premier Gordon Brown, maakt weinig kans, juist vanwege een Chinees veto. Bovendien zien veel niet-westerse landen een wapenembargo als postkolonialisme. China is de laatste tien jaar de belangrijkste wapenleverancier van Zimbabwe geworden, juist vanwege westerse sancties. In 2006 kocht Harare zes gevechtsvliegtuigen en honderd militaire voertuigen, naar verluidt in ruil voor mijnbouwconcessies. Wel bestaat er al jaren een Europees embargo tegen Zimbabwe.
Bronnen:Wapenbeurzen Reed Elsevier eindelijk verkocht
Hoewel het Brits-Nederlandse Reed Elsevier’s dat vorig jaar al had beloofd, bleef de daadwerkelijke verkoop van de wapenbeurzen die dochter Reed Exhibitions organiseerde, lange tijd ongewis. Na jarenlang protest van maatschappelijke organisaties (aangevoerd door onze collega’s van de Britse Campaign Against Arms Trade) en kritische werknemers van het bedrijf, in het bijzonder de redactie van het medisch-wetenschappelijke tijdschrift The Lancet, was de uitgever gevoelig gebleken voor de aanzwellende kritiek. Een jaar na de aankondiging was het eind mei dan eindelijk zover. Clarion Events heet de nieuwe baas van de wapenbeurzen DSEi (eens per twee jaar in Londen en een van ’s werelds grootste beurzen), ITEC (ooit in Nederland tegenwoordig rondzwervend door Europa) en LAAD (Zuid-Amerika’s grootste wapenshow). Naast een hoofdkantoor in Londen heeft Clarion een ook een vestiging in Maarsen. Clarion is sinds februari eigendom van Veronis Suhler Stevenson, een Amerikaanse investeringsmaatschappij.Katie Allen, “Reed Elsevier sells defence exhibitions”, Guardian, 29 mei 2008 (http://www.guardian.co.uk/business/2008/may/29/exhibition.weaponstechnology?gusrc=rss&feed=business)
Kalitta Air vervoert wapens via Schiphol
Eind mei crashte een toestel van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij Kalitta Air op het Brusselse vliegveld Zaventem en brak in tweeën. De Telegraaf weet over de maatschappij te melden dat het vaker pech heeft. In augustus 2006 kreeg een Boeing 747 bij de start een klapband; een jaar eerder moest het ook al eens een noodstop maken en bleek één van de motoren beschadigd. Minstens zo interessant is dat Kalitta vrijwel dagelijks via Schiphol vliegt en daarbij vaak wapens en munitie voor de Amerikaanse troepen in de Golf aan boord heeft. Volgens niet nader genoemde insiders zouden vrachtbrieven van dergelijke vluchten vaak erg ondoorzichtig zijn.
Arnold Burlage, “Kalitta Air ging eerder in de fout op Schiphol”, Telegraaf, 26 mei 2008 (http://www.telegraaf.nl/buitenland/4086616/_Kalitta_Air_al_eerder_in_de_fout__.html)
Arnold Burlage, “Kalitta Air vaak vol wapentuig”, Telegraaf, 27 mei 2008 (http://www.telegraaf.nl/binnenland/4090437/_Kalitta_Air_vaak_vol_wapentuig__.html)
