Met 30 vredesactivisten liepen we in stille tocht naar de militaire vliegbasis in Volkel waar 4 nieuwe F-5 gevechtsvliegtuigen arriveerden die geschikt zijn voor de nieuwe Amerikaanse kernwapens die Nederland krijgt. Yose werd geinterviewd op Radio 1. Er werd een gedicht voorgelezen en de predikant van Volkel sprak een gebed uit. Bij de basis werden een brief en een vredespalm aangeboden (zie foto) die men niet wilde aannemen.
Gedicht van Justus van Oel
Wat je weet
Kronkelrivier in de Oekraine. Pontons
tussen rookwolken. Verwoeste bruggen,
gezien door een satelliet. Dat is goed,
want zo komen ze niet aan de overkant.
Verbinding mislukt, twaalf bloedige weken,
later nog steeds geen vrede, zelfde bruggen,
ander beeld. Verderop zijn vast nog bochten,
onbewolkte lucht, ergens is een weg terug.
Maar terug naar waar? Die kronkelrivier,
dode armen rondom stukken nutteloos
geworden land, de satelliet ziet het hier
en nu, het vroeger, het later. Ik zie niets.
Maar we moeten. Optimisme is een plicht.
Geschiedenis is een kronkelrivier. Overal
stroomt water, vindt nieuwe wegen
door ze zelf te maken. Geloof wat je weet.
Geen Bommen maar Bomen! – Dirk Kuiken namens het actiecollectief Vliegop!
Ik kom uit Friesland. U weet wel: die prachtige provincie met tal van kostbare natuurgebieden zoals het Waddengebied. Midden in die oase van rust en ruimte ligt – je verwacht het niet – de grootste NAVO-vliegbasis van Europa. Vanaf deze basis wordt er gewerkt aan wat men in militaire kringen de “Airpower” van Nederland noemt. Dat klinkt lekker stoer en macho. Maar wat ermee wordt bedoeld, is dat er bijna dagelijks met oorverdovend kabaal wordt geoefend met vliegende moordmachines die een ramp zijn voor het klimaat en de leefomgeving van mens, plant en dier.
Inmiddels hebben we in Friesland de nodige ervaring op kunnen doen met het nieuwste paradepaardje van de Nederlandse krijgsmacht. De F-35, het duurste wapensysteem aller tijden. We worden er niet veel vrolijker van. De F-35 maakt 4 keer zoveel herrie als zijn voorganger de F-16. Dat is voor omwonenden om gek van te worden. Maar wat misschien nog erger is: de F-35 verbruikt 2 keer zoveel brandstof als de F-16 en stoot daarmee ook 2 keer zoveel CO2, stikstof, fijnstof en andere kwalijke stoffen uit. De F-35 jachtbommenwerpers dragen zo enorm bij aan de ontwrichting van het klimaat en de biodiversiteit. Het is dan ook van de gekke dat ondanks deze kennis de vliegbasis Leeuwarden onlangs een Natuurvergunning heeft gekregen. En inderdaad: wanneer je die vergunning beter bestudeerd zie je dat die aan alle kanten de mist in gaat.
– Er wordt bijvoorbeeld uitgegaan van oude rechten om lawaai te mogen maken. Maar dat mag helemaal niet.
– Er wordt uitgegaan van de gegevens van de F-16. Maar er wordt inmiddels gevlogen met de F-35.
– De uitstoot van stikstof is gebaseerd op modellen. Maar de rechter heeft inmiddels al vaker bepaald dat dat niet meer mag.
En zo kan ik nog wel even doorgaan. Net als bij de financiële steun voor de fossiele industrie, de gasboringen in Groningen en bij de toeslagenaffaire, wordt ook hier duidelijk dat de staat er helemaal niet is voor ons als gewone mensen of voor het beschermen van de natuur en onze leefomgeving. De staat beschermt het kapitaal en de status quo.
Maar goed, terug naar de vliegbasis in Leeuwarden: die verleende natuurvergunning moet natuurlijk gewoon de prullenbak in. Gelukkig is er door Milieudefensie en andere organisaties beroep tegen aangetekend. Ik weet niet of de vliegbasis hier al een natuurvergunning heeft, maar ik zou zeggen: doe uw voordeel met de kennis die in Friesland is opgebouwd.
Dat is belangrijk, want om de ergste gevolgen van de klimaatcrisis af te wenden, moet onze uitstoot zo snel mogelijk naar 0. Dat geldt dus óók voor de krijgsmacht. Als dat betekent dat ons leger niet meer met straaljagers kan vliegen, met tanks kan rijden en met fregatten kan varen, dan zeg ik: des te beter. Want het leger zorgt helemaal niet voor “vrede en veiligheid” zoals ze ons graag doen geloven. Integendeel: Zolang defensie verantwoordelijk is voor het gebruik van gigantische hoeveelheden grondstoffen, materieel en brandstof bij de productie van wapens, tijdens oorlogen, missies en bij het oefenen daarvoor, draagt de krijgsmacht juist enorm bij aan het grootste gevaar dat ons op dit moment bedreigt: de opwarming van de aarde.
Laten we helder zijn: de Nederlandse krijgsmacht en ook de NAVO zijn er niet voor het beschermen van vrede en veiligheid. Ze zijn vooral gericht op het veiligstellen van fossiele grondstoffen zodat westerse mogendheden hun macht en economische positie in de wereld kunnen behouden. Onder het mom van “vredesmissies” worden vooral westerse oliebelangen verdedigd. Het is een voortzetting van het aloude kolonialisme.
Dat gaat helaas vaak gepaard met “collatoral damage”, oftewel burgerslachtoffers, zoals in 2015 in Hawija in Irak. In dat jaar gooiden twee Nederlandse F16-piloten bommen op een autobommenfabriek van IS in Hawija. Zeker 85 burgers kwamen om het leven door dit Nederlandse bombardement. Verder raakten vele honderden mensen (zwaar)gewond. Tot op heden zijn er geen officiële excuses gemaakt door de Nederlandse regering aan de slachtoffers. Ook is er geen (financiële) compensatie uitgekeerd.
Daarnaast worden met Westerse wapens overal ter wereld mensen vermoord die opkomen voor hun rechten, hun leefgebied en de natuur; alleen maar om de westerse consumptie in stand te houden. Kortom: Als we een duurzame en rechtvaardige wereld willen, kunnen we niet anders dan strijden tegen de wapenindustrie, militarisme en het economische systeem dat daarmee verdedigd wordt. We moeten ervoor strijden dat er niet méér geld wordt gepompt in defensie en de wapenindustrie maar juist in het tegengaan van klimaatverandering. Pas dan is er zicht op vrede, veiligheid en internationale stabiliteit.
Zoals gezegd sta ik hier namens het actiecollectief Vliegop! Wij vinden het belangrijk dat we stilstaan bij de consequenties van het geweld dat door onze krijgsmacht en vanaf de vliegbasis in Leeuwarden wordt gepleegd. Daarom willen we graag in Leeuwarden een monument oprichten voor de slachtoffers van Hawija. Jullie hulp daarbij is van harte welkom. Hartelijk dank!
Geen bommen maar Bomen!
Wapens brengen geen vrede – Wendela de Vries, Stop Wapenhandel
Ik ga het over geld hebben. Want ik hou me bezig met wie er aan oorlog verdienen.
De F-35 is het duurste wapensysteem ooit gemaakt. Vraag me niet hoeveel ze precies kosten want de prijs stijgt voortdurend – en exponentieel. De Amerikaanse luchtmacht heeft zelf bij wijze van grap uitgerekend dat als de prijsstijging in het huidige tempo doorzet, je in 2054 van de hele defensiebegroting één F-35 kan kopen. Nederland wilde er ooit 84 kopen (een Brit vroeg me; waar wil je ze laten in dat kleine landje van jullie ) maar kon er uiteindelijk maar 46 betalen. Maar andere, minder dure Europese gevechtvliegtuigen wilde de luchtmacht niet hebben. Het moest de peperdure F-35 worden. Om twee redenen: ten eerste kon de Nederlandse wapenindustrie van de productie van de F-35 een graantje mee pikken. En ten tweede hangen Amerikanen natuurlijk geen Amerikaanse atoombommen onder Europese vliegtuigen.
De atoombommen worden door Amerika betaald. Nederland betaald de vliegtuigen. En levert de piloten. En de infrastructuur. De aandeelhouders van wapenbedrijf Lockheed Martin, het grootste wapenbedrijf van de wereld, je kent het nog van prins Bernhard (senior) zijn de voornaamste profiteurs van dit project. In 2020 had Lockheed Martin een militaire omzet van 62.562 miljoen dollar. (2020 Defense Revenue in millions $62,562.00) Meer dan het Bruto Binnenlands Product van menig ontwikkelingsland. Wat zou je met dat geld allemaal niet hebben kunnen doen aan klimaatbeleid, aan gezondheidszorg, aan onderwijs wereldwijd. Hoeveel meer veiligheid zou dat hebben opgeleverd voor heel veel mensen.
Doordat het Nederlands defensiebudget fors is gestegen kan de luchtmacht 6 extra F-35’s kopen. In regeerakkoord Rutte 4 al besloten dat defensiebudget jaarlijks met 3 miljard moest stijgen. (Een eveneens afgesproken bezuiniging op jeugdzorg werd gelukkig teruggedraaid.) Maar door Russische inval in Oekraine ging Tweede Kamer ineens mee in extra verhoging van 2 miljard daar bovenop. De Oekrainers hebben daar niks aan, en ook voor de oost-Europese landen makat het niet uit. Westerse landen hebben al gigantisch militair overwicht op Rusland, vooral op gebied van militaire technologie. De wapenindustrie de grote winnaaar van deze Oekraine-oorlog.
Niemand lijkt zich af te vragen of meer wapens meer veiligheid brengen. Er heerst oorlogsstemming in Europa, ook onder journalisten. Journalist Wouter Zwart van de NOS-journaal stond vorige week bij de Eurosatory wapenbeurs in Parijs te beweren dat daar vroeger altijd grote demonstaties waren maar dat er nu, door veranderde toestand in de wereld, niet meer werd gedemonstreerd. Volgens mij is Wouter Zwart een luie journalist. Anders zou hij weten dat er wel demonstraties waren gepland. Maar die zijn verboden door prefectuur. Er mocht zelfs niet geflyert worden bij de wapenbeurs. Het is maar goed dat wij hier staan om te laten zien dat echt niet iedereen meejuicht met de oorlogsplannen en niet iedereen gelooft dat wapens vrede brengen.
De F-35 is volgens de Nederlandse luchtmacht het beste toestel, we kunnen “onze mensen” toch niet met minder op pad sturen. De Amerikaanse Rekenkamer, die het project kritisch volgt, heeft vastgesteld dat het toestel in de praktijk heel vaak niet inzetbaar is vanwege motorproblemen. Ze hebben het Amerikaanse Congress geadviseerd om te wachten met verdere aanschaf van de F-35 tot de onderhoudsproblemen zijn opgelost. Maar Nederland koopt er nu nog eens versneld 6 extra. Dat kan omdat er geld is weggehaald bij de klimaat- en stikstofpotjes. Terwijl de klimaatcrisis en het ineenstorten van het ecosysteem een hele grote bedreiging zijn van onze veiligheid. Wie bepaald eigenlijk wat veiligheid is en wat je daarvoor nodig hebt? Moeten de militairen en de wapenindustrie dat bepalen?
Ook andere landen in Europa kopen nu extra F-35 toestellen, waaronder Duitsland en Spanje. Steeds hoor ik defensie-ministers zeggen dat we meer Europees gaan samenwerken, er is zelfs een Europese subsidiepot in Brussel voor de wapenindustrie om meer Europese wapens te kunnen maken, maar uiteindelijk kopen we massaal Amerikaanse wapens.
De F-35 is een onding, kernwapens zijn al helemaal ondingen. Wij staan hier omdat we bang zijn voor oorlog en voor kernwapens. De mensen hier binnen op de basis zijn ook bang. Voor Russen en voor Chinezen. Met de mensen op de basis hebben we onze zorgen en angst gemeen. Maar onze oplossingen en onze analyse van oorzaken verschillen. Wij denken niet dat meer wapens meer veiligheid brengen. Wij geloven in diplomatie, in ontwapening, in vredesverdragen en het bouwen aan wederzijds vertrouwen. Geweld maakt geen einde aan geweld.
Nieuwe kernwapens in Europa – Mark Akkerman, Stop Wapenhandel
Ook in Nederland worden vanaf deze zomer nieuwe kernwapens geplaatst: de B61-12, met een nieuw staartstuursysteem. De explosieve kracht kan oplopen tot drie keer de kracht van de bom op Hiroshima. De kernwapens zijn bedoeld voor de nieuwe F35 gevechtsvliegtuigen die de F16’s moeten vervangen.
Op vliegbasis Volkel in Noord-Brabant liggen al meer dan zestig jaar Amerikaanse kernwapens opgeslagen, klaar voor gebruik door Nederlandse piloten. Nu nog met F16’s, straks met F35-gevechtsvliegtuigen. Ook in België, Duitsland, Italië en Turkije zijn Amerikaanse kernwapens gestationeerd. Allemaal voor mogelijk gebruik in NAVO-verband. Er worden oefeningen gedaan en inspecties gehouden. Officieel is de aanwezigheid echter geheim. De regering wil ‘bevestigen noch ontkennen’ dat er kernwapens in Nederland zijn, maar er zijn inmiddels bewijzen te over.
De kernwapens die er nu nog liggen zijn verouderde vrijevalbommen, die al lang als militair praktisch onbruikbaar gezien worden. Maar daar gaat verandering in komen. Vanaf deze zomer worden de oude bommen vervangen door een nieuw type: de B61-12, met een nieuw staartstuursysteem. De explosieve kracht is instelbaar, tot maximaal ruim drie keer de kracht van de bom op Hiroshima. Ze passen daarmee in de zeer gevaarlijke ontwikkeling van de introductie van nieuwe ‘lichte’ kernwapens, die beter bestuurbaar zijn. De drempel om ze in te zetten wordt verlaagd. Gevoed door het idee dat een beperkte kernoorlog mogelijk is. In werkelijkheid zet de inzet van één kernwapen hoogstwaarschijnlijk een kettingreactie in gang, die tot volledige verwoesting van de mensheid en aarde zal leiden.
Alle kernwapenstaten zijn bezig hun nucleaire arsenalen op deze wijze te vernieuwen. Ontwapeningsverdragen en wapenbeheersingsovereenkomsten worden aan de kant geschoven. Er is een internationaal verbod op kernwapens, maar de kernwapenstaten en hun vazallen, zoals Nederland, trekken zich daar niks van aan. En mogelijk kernwapengebruik wordt weer meer als optie gezien. In de NAVO-strategie is het bijvoorbeeld weer steeds centraler komen te staan. De ‘Russische dreiging’ wordt als excuus gebruikt. En Poetin maakt het er niet beter op door zelf ook met kernwapens te dreigen.
Er waren zeker na de Koude Oorlog goede kansen voor wereldwijde volledige kernontwapening. Maar kernwapenstaten houden krampachtig vast aan hun bommen. Ontwapening stokt. De Nederlandse regering zegt steeds zich in te zetten voor een kernwapenvrije wereld, maar blijft in praktijk braaf het NAVO-beleid volgen. In de jaren ‘80 was er massaal verzet tegen kernwapens. Dat is in slaap gesust door het einde van de Koude Oorlog, maar het is hoog tijd om weer in actie te komen. Tegen nieuwe kernwapens, voor nucleaire ontwapening.
Brief aangeboden bij de basis
Beste mensen van de vliegbasis Volkel,
Wij komen vandaag in stilte een gezamenlijke en universele wens delen van alle tijden. De wens voor vrede. Een wens die ons verbindt met zowel vriend als vijand, want niemand vindt bommen leuk als ze op het dak vallen van ons huis en onze geliefden wegnemen of verwonden.
Misschien dat sommige van jullie geloven dat deze F-35 gevechtsvliegtuigen bedoeld zijn om onze levens of ons land te verdedigen van een grotere bedreiging. Misschien geloven sommige van jullie dat die nieuwe kernbommen veiligheid bieden tegen grotere wapens of machtigere vijanden. Misschien geloven jullie dat al dat lawaai en overlast en al die investeringen en vervuiling nodig zijn, onmisbaar zelfs, om een hoger doel te dienen.
Maar als dat doel vrede is dan geloven we niet dat dit de juiste weg is om dat doel te dienen. Vrede maakt volgens ons niet zoveel geluid en het kost niet zoveel geld. Het komt niet in de vorm van F-35 gevechtsvliegtuigen en is niet afhankelijk van instrumenten die in staat zijn om onze hele planeet te verwoesten. Wij geloven dat geweld bestrijden met geweld en nog meer wapens is als vuur bestrijden met vuur, het maakt alleen maar nog meer kapot. Het maakt ons medeplichtig en onderdeel van het probleem dat we proberen te bestrijden. Het is een doodlopende weg die ons nooit de vrede zal brengen waar ieder zo naar verlangt.
Wij geloven niet dat vrede iets te maken heeft met macht of kracht, het speelt niet volgens de regels die anderen voor ons bedacht hebben. Vrede zien wij juist als iets heel kleins en kwetsbaars, iets waar we allemaal voor moeten zorgen. Het is als het verzorgen van deze vredespalm, die we jullie met deze brief overhandigen. Het is zorg dragen voor elkaar en voor onze aarde. Vrede is geen vanzelfsprekendheid, het is een constant proces dat op ieder moment bedreigd wordt. Het vraagt iets van ons, het vraagt aandacht en zorg en liefde. Het vraagt creativiteit om andere wegen te creëren en te bewandelen dan dezelfde gebaande wegen van oorlog en geweld.
Wij hopen dat deze vredespalm bij jullie op de vliegbasis een symbool mag zijn van het zorgen voor vrede en een herinnering om de wapens die hier staan opgeslagen nooit te gebruiken. Om de logica van geweld te doorbreken en een nieuwe logica durven te proberen, een logica van verzorging en bescherming en liefde.
Deze vredespalm heeft water nodig, geen wapens. Besproei hem dus het liefst regelmatig met de plantenspuit en zorg er zo ook voor dat de bladeren stofvrij blijven. De vredespalm in de juiste omstandigheden kan duizend jaar oud worden en staat daarom symbool voor ‘een leven lang’. Dat het een leven lang in vrede mag zijn!Vrede en alle goeds
