11 oktober 2021 – Een restrictief wapenexportbeleid wordt stelselmatig opzij geschoven voor strategische en economische belangen. Het beëindigen van Europese wapenexporten naar oorlogen, conflictgebieden en mensenrechtenschenders wordt daardoor ernstig gehinderd, zo concludeert Stop Wapenhandel in het vandaag verschenen rapport ‘A Union of Arms Exports: Why European arms keep fuelling war and repression around the world’.
Uit het onderzoek blijkt dat wapenexportregels niet strikt genoeg toegepast worden omdat de leverende landen belang menen te hebben bij het voortzetten van zulke wapenexporten. Met een beroep op strategische belangen – zoals het te vriend houden van bondgenoten, het tegenhouden van vluchtelingen of het streven naar stabiliteit in landen rond Europa – en/of economische belangen – waaronder werkgelegenheid en toegang tot grondstoffen (olie) in andere landen – worden wapenexporten juist aangejaagd en ondersteund. Overheden bieden hulp door bijvoorbeeld afvaardigingen te sturen naar wapenbeurzen, door regels flexibel toe te passen en door wapenbedrijven mee te nemen op handelsmissies. In het rapport staan bijdragen uit diverse Europese landen die een beeld schetsen van de werking van deze mechanismen in verschillende EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk.
EU-landen zijn verplicht voorgenomen wapenexporten te toetsen aan een aantal criteria, onder meer met betrekking tot mensenrechten en betrokkenheid bij gewapende conflicten van het land van bestemming. Desondanks dragen Europese wapens over de hele wereld bij aan oorlog en onderdrukking. Het dictatoriale regime van Saoedi-Arabië, ook verantwoordelijk voor oorlogsmisdaden in Jemen, is nog altijd de belangrijkste klant van de Europese wapenindustrie. Ook Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten en Turkije behoren tot de grootste afnemers.
Ook het streven naar ‘strategische autonomie’ door de Europese Unie, inclusief een Europees Defensie Fonds van bijna €8 miljard voor ontwikkeling van nieuwe wapens, dreigt uit te monden in het bevorderen van de concurrentiepositie van de Europese wapenindustrie op het wereldtoneel.
Stop Wapenhandel concludeert dat controversiële wapenexport alleen gestopt kan worden als ook de structurele factoren worden aangepakt die wapenexport juist bevorderen. “We moeten inzetten op heel ander Europees en nationaal beleid. Er moet veel meer aandacht komen voor mensenrechten, ontwapeningsverdragen en een eerlijke welvaartsverdeling en niet op steeds meer militarisering en op eigenbelang gericht buitenlands beleid. Doen we dat niet, dan blijven nieuwe ongewenste wapenexporten aan de orde van de dag”, aldus Mark Akkerman, onderzoeker bij Stop Wapenhandel en auteur van het rapport ‘A Union of Arms Exports’.
Het rapport wordt gepresenteerd in de workshop ‘Arms Trade and Military Business’ (zondag 17 oktober, 10.45 uur) op het World Peace Congress in Barcelona.
Rapport ‘A Union of Arms Exports’ (Eng – pdf) met bijdragen van het European Network Against Arms Trade
Samenvatting (NL – pdf)
Summary (Eng – pdf)
