[Toespraak bij demonstratie ‘Laat vluchtelingen niet verdrinken, Stop Fort Europa!’, Den Haag, 11 juli 2018]
We staan hier vandaag in de eerste plaats omdat de EU en EU-landen het werk van reddingsschepen van civiele organisaties op de Middellandse Zee steeds moeilijker maken. Omdat dit jaar alweer meer dan 1400 vluchtelingen zijn omgekomen op de Middellandse Zee, waarvan meer dan de helft de afgelopen anderhalve maand.
Het past in een algemeen beleid van opvoeren en militariseren van grensbewaking. Aan de buitengrenzen van de EU en, onder Europese druk, ook steeds meer daarbuiten. En de Nederlandse regering doet daar hard aan mee. Nederland levert jaarlijks personeel en materieel voor Frontex-operaties, zowel voor grensbewaking als voor collectieve deportatievluchten. Nederland was betrokken bij training van de Libische grenswacht en kustwacht voor grensbewaking. Op Europees niveau speelt Nederland een voortrekkersrol bij het sluiten van migratiedeals met niet-EU-landen en in de plannen om vluchtelingen in grootschalige centra in Noord-Afrika vast te houden. Nederland besteedt ook steeds meer geld voor ontwikkelingssamenwerking aan anti-migratieprojecten. En nu werkt Nederland dus ook actief mee aan het hinderen van werk van reddingsschepen, door twee van hen de Nederlandse vlag te ontnemen.
Dit hele beleid heeft desastreuze gevolgen. Vluchtelingen worden gedwongen gevaarlijke oversteken over de Middellandse Zee te maken, omdat er geen veilige, legale vluchtroutes gecreëerd worden en omdat de militarisering van grenzen hen dwingt steeds moeilijkere routes te kiezen. Vluchtelingen verdrinken, door die opgevoerde grensbewaking én door het tegenwerken van reddingsmissies van civiele organisaties. Maar ook: veel meer buiten het zicht sterven vluchtelingen in de woestijn, omdat de Europese grenzen steeds verder naar het zuiden opschuiven. De EU versterkt autoritaire regimes in derde landen, zolang ze maar meewerken aan het stoppen van vluchtelingen op weg naar Europa, en ondermijnt met dit beleid ook stabiliteit en economische ontwikkeling in die landen. Een recept voor nog meer vluchtelingen op de lange termijn.
De wapenindustrie heeft flinke invloed op het Europese migratiebeleid gehad, door succesvolle lobby en goede contacten. Mede daardoor wordt migratie weggezet als een veiligheidsprobleem, dat het beste met militaire middelen aangepakt kan worden. En daar profiteert deze industrie weer van. Grote Europese wapenbedrijven leveren zowel de wapens die oorlog en repressie gaande houden als het materieel om de vluchtelingen die hiervan het gevolg zijn tegen te houden.
Ook Nederlandse wapenbedrijven verdienen goed aan grensbewaking. Scheepsbouwer Damen, bijvoorbeeld, leverde al schepen voor onder meer grensbewaking aan Marokko, Tunesië, Turkije en Libië. De Libische kustwacht zette de schepen van Damen in bij het aanvallen van vluchtelingen- en reddingsschepen.
Duitsland doneerde een grote hoeveelheid grensbewakingsmaterieel van Airbus, een Paneuropees bedrijf met hoofdkantoor in Leiden, aan Tunesië. Airbus verkocht ook helikopters voor grensbewaking aan diverse Europese landen. Thales Nederland levert radar voor schepen voor de Egyptische marine. De Nederlandse regering staat dit toe, ondanks grote zorgen over de rol van Egypte in de oorlog in Jemen, en wijst daarbij op het feit dat deze marine helpt vluchtelingen op weg naar Europa te stoppen.
Duitsland doneerde een grote hoeveelheid grensbewakingsmaterieel van Airbus, een Paneuropees bedrijf met hoofdkantoor in Leiden, aan Tunesië. Airbus verkocht ook helikopters voor grensbewaking aan diverse Europese landen. Thales Nederland levert radar voor schepen voor de Egyptische marine. De Nederlandse regering staat dit toe, ondanks grote zorgen over de rol van Egypte in de oorlog in Jemen, en wijst daarbij op het feit dat deze marine helpt vluchtelingen op weg naar Europa te stoppen.
Alles wijst erop dat het de komende jaren alleen maar erger zal worden. Vanaf 2020 gaat de EU Frontex nog verder uitbreiden, nog meer geld investeren in grensbewaking door lidstaten en nog meer nadruk leggen op het externaliseren van grenzen, door landen in met name Afrika de rol van vooruitgeschoven grensposten op te dringen. Alle doden ten spijt blijft de EU vasthouden aan het opvoeren en militariseren van grensbewaking. Tegelijkertijd is men blind voor de eigen rol in de oorzaken die mensen dwingen te vluchten, zoals de oneerlijke economische verhoudingen, roekeloze militaire interventies en grootschalige wapenhandel.
Dit beleid moet stoppen. Geen grensbewaking, maar veilige vluchtroutes. Geen deportaties, maar opvang en steun. Niet het hinderen van reddingswerk, maar het werken aan het wegnemen van oorzaken die mensen dwingen te vluchten. Dus ook: stop de wapenhandel.
Mark Akkerman – Stop Wapenhandel
