Procesnieuws oktober 2017 – Nederlandse deelname aan grote wapenbeurs DSEi
Van 12 tot 15 september vond in Londen de tweejaarlijkse wapenbeurs Defence and Security Equipment International (DSEI), één van de grootste ter wereld, plaats. Er namen 22 Nederlandse standhouders deel, waaronder TNO, Photonis en Van Halteren. Sprekers van Thales Nederland en van de Koninklijke Luchtmacht stonden op het programma van de diverse conferenties en seminars die tijdens de beurs gehouden werden.
Er is altijd veel protest en actie tegen de DSEI, waarbij met name gewezen wordt op de aanwezigheid van officiële delegaties uit landen die mensenrechten schenden en/of in oorlog zijn. De Britse regering hanteert bepaald geen terughoudend uitnodigingenbeleid: voor deze editie stonden onder meer Saoedi-Arabië, Bahrein, Algerije, de Filipijnen, de VAE, Turkije, Egypte en Pakistan op de lijst.
Acht personen die in 2015 werden opgepakt voor pogingen de beurs te blokkeren werden vorig jaar vrijgesproken. De rechter zei overtuigd te zijn door bewijs dat er illegale feiten plaatsvinden op de beurs doordat daar verhandelde wapens later voor misdaden zoals mensenrechtenschendingen gebruikt worden.
Ook dit jaar vonden er vele acties plaats tijdens DSEI. Zo waren er allerlei blokkades, die de start en voortgang van de beurs behoorlijk belemmerden. De Londense burgemeester Sadiq Khan sprak zich opvallend genoeg ook uit tegen DSEI. Hij liet weten het niet te zien zitten dat Londen gebruikt wordt als marktplaats voor wapenhandel met mensenrechtenschendende regimes, maar niets tegen het houden van de beurs te kunnen ondernemen.
Europese plannen krijgen vorm
De EU-plannen om jaarlijks miljarden in de wapenindustrie te steken krijgen steeds concreter vorm. Op 7 juni lanceerde de Europese Commissie het voorstel om wapenbedrijven vanaf 2021 € 1,5 miljard per jaar te geven voor de ontwikkeling van nieuwe militaire technologie. De komende jaren zou er alvast €500 miljoen per jaar meerdan eerder voorgesteld in het European Defence Action Plan (december 2016) beschikbaar komen. Dit extra geld zal worden weggehaald bij andere, belangrijke EU budgetposten, zoals voor duurzame energie en bescherming van het milieu. Het voorstel lijkt bovendien opmerkelijk veel op een soortgelijk voorstel dat is gedaan door de belangrijkste lobby-organisatie van de Europese wapenindustrie, de Aerospace and Defence Industries Association of Europe (ASD). Interne EU-documenten tonen aan dat de Europese Commissie talloze bijeenkomsten met de wapenindustrie heeft gehad in de jaren voorafgaand aan de lancering van de verstrekkende nieuwe plannen.
Een ander deel van het Defence Action Plan, een zogenaamd ‘capaciteitsraam’, wordt nog verder uitgewerkt. Volgens dit plan zouden EU-lidstaten jaarlijks zo’n €5 miljard bij elkaar moeten leggen voor de gezamenlijke aankoop van nieuwe wapens.
VK mag wapens aan Saoedi-Arabië blijven leveren
De Britse Campaign Against Arms Trade (CAAT) voert een juridisch gevecht om wapenexport naar Saoedi-Arabië te stoppen wegens de betrokkenheid van dit land bij de oorlog in Jemen. Britse wapens, die in grote hoeveelheden door met name wapengigant BAE Systems geleverd worden worden gebruikt voor het plegen van oorlogsmisdaden.
Nadat eerder dit jaar een aantal hoorzittingen over de zaak werden gehouden, kwam het High Court tot de onbegrijpelijke conclusie dat de beslissingen van de regering om wapenexporten naar Saoedi-Arabië toe te staan rechtmatig zijn en dat de eis van CAAT deze te stoppen verworpen diende te worden. De rechters erkenden dat er veel bewijs, uit een groot aantal bronnen, was voor serieuze schendingen van internationaal humanitair recht in de oorlog in Jemen. Ze lieten daaropvolgend echter zien in sprookjes te geloven door mee te gaan in de redenering van de regering dat deze voldoende inzicht in het Saoedisch handelen heeft om per geval te kunnen beslissen of leveringen van wapens gerechtvaardigd zijn. Sterker nog, het hof prees de regering om de nauwkeurigheid waarmee beslissingen genomen werden en stelde dat het rationeel logisch was te veronderstellen dat door Saoedi-Arabië geleide coalitie niet bewust burgerslachtoffers maakt in de oorlog in Jemen. Ook werd er veel waarde gehecht aan ‘serieuze inspanningen’ van Saoedi-Arabië om onderzoek te doen naar het vallen van burgerslachtoffers.
Met deze uitspraak krijgt de Britse regering in feite groen licht om mensenrechtenschendende regimes en landen in oorlog te blijven bewapenen. CAAT kondigde dan ook onmiddellijk aan in beroep te gaan tegen het vonnis.
Geen vergunning voor demilitariseren tanks
Sloop- en metaalbedrijf Riwald uit Almelo dacht een mooie opdracht van de Britse krijgsmacht binnengesleept te hebben om duizend afgedankte Britse tanks te demilitariseren (slopen). Helaas stak de overheid hier een stokje voor: de benodigde vergunning werd geweigerd. In Nederland mogen alleen Defensie en de Marechaussee zelf wapens slopen. Volgens de staatssecretaris was een ontheffing voor Riwald dan ook niet mogelijk. Een redenering waar ook de Raad van State in meeging, nadat Riwald de opdracht al aan zich voorbij had zien gaan.
Dat particulieren, inclusief bedrijven, in principe geen wapens onder zich mogen hebben is op zich natuurlijk een goede zaak. In een geval als deze, waar het erom gaat tanks in een goed beveiligde omgeving onklaar te maken, pakt dit echter wel ongelukkig uit. De inflexibele houding van de overheid hierin is opmerkelijk, zeker waar het bedrijven over het algemeen weinig moeite kost vergunningen te krijgen om allerlei dodelijke wapens de hele wereld over te exporteren.
..
