Nederlandse pensioenfondsen zijn hele grote beleggers. Ze investeren in allerlei ondernemingen, ook in de wapenindustrie. Veel mensen willen helemaal niet dat hun geld wordt gebruikt voor het maken van wapens. Steeds meer pensioenfondsen ontwikkelen daarom een ethisch beleid. Maar er zijn er ook, die nog altijd fors in wapens investeren.
Europese wapengigant
Pensioenfondsen investeren onder meer in de in Nederland gevestigde European Aeronautic Defence and Space Company (EADS). EADS is een van de grootste wapenbedrijven van Europa. Het maakt onder meer gevechtsvliegtuigen, militaire helikopters, raketten en drones (onbemande vliegtuigen). Voor de Franse krijgsmacht maakt het raketten voor een nieuwe generatie kernwapens. Zeker zeven Nederlandse pensioenfondsen hebben EADS in hun portefeuille. Het gaat hierbij ondermeer om vier van de vijf grootste: het ABP, het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouw (BPF Bouw), het Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT) en het Pensioenfonds van de Metalektro (PME).
Lees meer over acties tegen EADS
lees meer over beleggingen van pensioenfondsen in kernwapens
Beetje ethisch, niet te veel
Uit bedrijven die clustermunitie en/of landmijnen maken hebben de meeste pensioenfondsen zich inmiddels teruggetrokken. Dat gebeurde onder grote publieke druk. Maar een flink aantal pensioenfondsen blijft wel beleggen in de productie van kernwapens. Zo besloot het bestuur van het ABP, het grootste Nederlandse pensioenfonds, in 2008: “Omdat handel en productie van kernwapens niet verboden zijn binnen de grenzen van het non-proliferatieverdrag (NPV), sluit ABP geen bedrijven uit enkel en alleen omdat zij betrokken zijn bij de productie van kernwapens.” Los van het feit dat het ABP wel een erg ruime uitleg geeft aan het NPV, dat nadrukkelijk gericht is op volledige nucleaire ontwapening, schuift ze hiermee de verantwoordelijkheid wel erg makkelijk weg. Kernwapens zijn de meest vernietigende wapens die er zijn, de gevolgen van gebruik ervan zijn niet te overzien.
Kernwapens van uw pensioengeld
Kernontwapening is de afgelopen jaren weer nadrukkelijk op de internationale politieke agenda geplaatst. Pensioenfondsen en andere financiële instellingen zouden hieraan een klein steentje kunnen bijdragen door nadrukkelijk afstand te nemen van aandelen in kernwapenproductie en -onderhouder. Gelukkig zijn er veel pensioenfondsen die die stap wel gezet hebben, waaronder het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW), het Spoorwegpensioenfonds, het Pensioenfonds Horeca en Catering, het Pensioenfonds Openbaar Vervoer (SPOV) en de pensioenfondsen van de ING, KPN en PNO Media. Nu de hardnekkige achterblijvers nog. De Campagne tegen Wapenhandel maakte een overzicht van Nederlandse pensioenfondsen die nog steeds beleggen in kernwapens. En ook van de fondsen die juist niet meer beleggen in kernwapens.
De belangrijkste wapenbedrijven die kernwapens maken
EADS is een samenwerking van Europese luchtvaartbedrijven uit Frankrijk, Duitsland en Spanje. Het hoofdkwartier bevindt zich om belastingredenen in Amsterdam. Rond 20% van de productie is militair. Het onderdeel EADS Astrium is verantwoordelijk voor de M-51, de nieuwe nucleaire raket voor Franse kernonderzeeërs. EADS Systems is mede-eigenaar van het bedrijf MBDA, dat nieuwe kernraketten bouwt voor de Franse krijgsmacht.Ook Finmeccanica, Safran en de Franse afdeling van Thales zijn betrokken bij de modernisering van het Franse kernwapenarsenaal.
Honeywell behoort tot de grootste wapenproducenten ter wereld, hoewel het slechts 10% van zijn omzet uit wapens haalt. Honeywell maakt apparatuur voor gesimuleerde nucleaire explosies. Dergelijke simulaties zijn essentieel voor het operationeel houden van kernwapens en voor het ontwikkelen van nieuwe kernwapens.
Pensioenfondsen die in Honeywell beleggen zijn ondermeer ABP, het Shell Pensioenfonds, BPF Bouw, Pensioenfonds Grafische Bedrijven en het Pensioenfonds van DSM.
Boeing bouwt vliegtuigen voor zowel de civiele als de militaire markt. Daarnaast maakt Boeing een hele serie nucleaire bommen en raketsystemen, bijvoorbeeld de Minuteman, een Amerikaanse intercontinentale kernraket.
In Boeing wordt belegd door bijvoorbeeld ABP, BPF Bouw, het Pensioenfonds Grafische Bedrijven en het Pensioenfonds van DSM.
Lockheed Martin maakt de Trident kernwapens voor de Verenigde Staten en Groot-Brittannië en beheert in Nevada het nucleaire testgebied. Daarnaast onderhoudt het bedrijf de Britse kernwapens in Aldermaston. Samen met Alliant Techsystems werkt Lockheed Martin aan een nieuwe middellangse afstandraket, geschikt voor kernkoppen.
Omdat Lockheed Martin ook betrokken is bij de productie van clustermunitie staat het bij veel pensioenfondsen op de zwarte lijst. Eén van de weinige uitzonderingen is het Shell Pensioenfonds.
BAE Systems, voorheen British Aerospace, is het grootste Europese defensiebedrijf. BAE Systems is mede-eigenaar van het bedrijf MBDA, dat nieuwe kernraketten bouwt voor de Franse krijgsmacht. Ook is BAE samen met onder meer Rolls Royce begonnen met de ontwikkeling van nieuwe kernwapenonderzeeërs voor de Britse marine.
ABP, BPF Bouw, PMT en het Pensioenfonds Grafische Bedrijven zijn voorbeelden van pensioenfondsen die in BAE Systems beleggen.
