Pas als je de aanleiding tot een oorlog begrijpt, kun je oorlog bestrijden. Voor het keiharde geweld van het Poetin-regime in Oekraïne is geen enkel excuus. Voor Poetins visioenen over een groot-Russisch rijk onder zijn leiding wordt een land verwoest en worden levens vernietigd.
Er zit echter ook een voorgeschiedenis aan deze oorlog, waarin andere keuzes aan ‘onze’ kant tot een andere uitkomst hadden kunnen leiden. Na het einde van de Koude Oorlog hadden we kunnen werken aan een nieuwe, gezamenlijke Europese veiligheidsstructuur. Dat had oorlog en conflict met Rusland kunnen voorkomen. In plaats daarvan breidde de NAVO zich snel naar het oosten uit. En hoewel bekend was dat Rusland zich hierdoor in haar veiligheid bedreigd voelde, werd ook aan Oekraïne een perspectief op een NAVO-lidmaatschap geboden. Daarbij werden Russische veiligheidsbelangen te gemakkelijk opzijgeschoven. Als tegenstellingen worden vergroot en vijandschap wordt aangewakkerd, is dat een recept voor oorlog.
Het heeft ontbroken aan een beleid dat kan leiden tot meer vreedzame betrekkingen. Al direct na de pijnlijke aftocht uit Afghanistan begon president Biden te zinspelen op agressie van Poetin. Dat leidde tot meer spanningen. Er is niet gezocht naar een diplomatieke uitweg. Rusland is verantwoordelijk voor de inval in Oekraïne, maar het Westen heeft zeker niet de vredelievende rol gespeeld die het zichzelf zo graag toedicht.
Het definitief buitensluiten van Rusland biedt geen perspectief. Ideologische tegenstellingen en economische concurrentie hoeven betrekkingen niet in de weg te staan. Er zal – hoe dan ook – overleg plaats moeten vinden om gezamenlijk de oorzaken van onveiligheid aan te pakken en blijvende vijandschap te voorkomen.
Wereldwijd zijn we van elkaar afhankelijk. Er is geen veiligheid zonder gedeelde veiligheid. Dat moet in alle beleid het uitgangspunt zijn. We zijn hier in Nederland en in Europa niet veilig zolang anderen niet veilig zijn, maar lijden onder armoede, klimaatverandering, onderdrukking en oorlog. Wereldwijde problemen zoals de klimaatcrisis en pandemie kunnen alleen worden opgelost als landen samenwerken, ook al zijn ze het over veel dingen niet eens.
Wij willen investeren in het voorkomen en oplossen van problemen. Wij willen een buitenlands beleid dat gericht is op vrede en rechtvaardigheid. Niet op macht en economisch belang.
Lees verder: Wapens maken geen vrede
