Het oplaaiende geweld in Israël en Palestina is een drama voor beide kanten. Zowel voor de Israëlische gijzelaars als voor de Palestijnse burgers in Gaza, die al diep getroffen zijn door de jarenlange bezettings- en apartheidspolitiek van Israël, de grondoorzaak van het conflict. De Nederlandse regering was er, net als andere westerse regeringen, snel bij om de gruwelijke aanval van Hamas scherp te veroordelen en te verzekeren dat ontwikkelingssamenwerkingsgeld niet in handen van deze beweging komt. De uitgesproken onvoorwaardelijke solidariteit met Israël en het niet willen benoemen van de context van de huidige gewelddadigheden staan in scherp contrast hiermee. Ook ten aanzien van Israël zou de regering de eigen inzet onder de loep moeten nemen en alle banden met de Israëlische wapenindustrie moeten verbreken. Een oplossing van het conflict kan niet via wapens bereikt worden. Nederland moet inzetten op vredesonderhandelingen en het beëindigen van de bezettingspolitiek.
De Israëlische industrie heeft zich op de mondiale wapen- en securitymarkt goed heeft weten te positioneren door zijn producten aan te prijzen als ‘combat proven’ en ‘battlefield tested’, oftewel: uitgetest op de Palestijnen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met het Israëlische leger.
Stop Wapenhandel deed de afgelopen jaren, soms samen met anderen, regelmatig onderzoek naar de relaties tussen de Israëlische wapenindustrie en Nederlandse overheden, wapenbedrijven en universiteiten. Daaruit blijkt dat Israëlische wapenbedrijven, met name Elbit – dat ook een vestiging heeft in Hoogerheide, bij de vliegbasis Woensdrecht – belangrijke leveranciers voor de Nederlandse krijgsmacht en politie zijn. Daarnaast werken Nederlandse (wapen)bedrijven, onderzoeksinstituten en universiteiten samen met Israëlische wapenbedrijven op het vlak van onderzoek en ontwikkeling, bijvoorbeeld in door de EU gefinancierde security-projecten. Ook op het gebied van kennisuitwisseling en militaire training is sprake van samenwerking.
Nederland voert al jaren een terughoudend wapenexportbeleid ten aanzien van Israël, waardoor er weinig rechtstreekse wapenleveranties plaatsvinden. Wel vinden Nederlandse wapenonderdelen, bijvoorbeeld voor gevechtsvliegtuigen zoals de F16 en de F35, via de Verenigde Staten hun weg naar Israël. Hoogstwaarschijnlijk zal zulke wapenexport via andere landen de komende jaren fors toenemen, tenzij de Tweede Kamer hier nog een stokje voor steekt. Afgelopen zomer kondigde de regering aan dat Nederland zich gaat aansluiten bij een verdrag tussen Duitsland, Frankrijk en Spanje over wapenexporten, waarbij automatisch een vergunning voor de levering van wapenonderdelen naar deze landen zal worden afgegeven en Nederland de verantwoordelijkheid voor de export de wapens waarin deze onderdelen zijn opgenomen volledig bij deze landen laat. Met name Duitsland is een grootleverancier van wapens aan Israël, maar ook vanuit Frankrijk en Spanje gingen de afgelopen jaren voor vele miljoenen militaire goederen die kant op.
Nederland draagt met dit beleid – wapens kopen, wapens leveren en samenwerken met Israëlische wapenbedrijven – bij aan het legitimeren en versterken van de Israëlische wapenindustrie en krijgsmacht, en daarmee aan de voortdurende onderdrukking van de Palestijnse bevolking. Het is nu meer dan ooit nodig dit een halt aan toe te roepen en alle relaties te verbreken.
Belangrijkste publicaties:
- European universities’ cooperation with Israel in EU security research programs (november 2013)
- Israëlische wapenexport, import en militaire samenwerking met Nederland 2020-2022 (mei 2023)
- Europe strengthens Israeli military industries (mei 2023)
- Defensie koopt in bij Israëlisch wapenbedrijf Elbit – ‘getest op Palestijnen’ (januari 2021)
- Frontex awards €50 million in border surveillance drone contracts to Airbus, IAI and Elbit (oktober 2020)
- Imports and exports both part of military policy (april 2020)
- Technologie en onderdrukking: Samenwerking tussen Nederland en Israël in wapenhandel en veiligheidsonderzoek (juli 2020)
- Frontex hires notorious Israeli drones for border security trials (maart 2018)
- Combat proven: Nederlandse militaire relaties met Israël (juni 2016)
- Israëlische wapenindustrie: high tech, exportgericht en combat proven (juni 2015)
- EU moet militaire steun aan Israël beëindigen (juli 2014)
